İlk qadın Nobel mükafatçısı: Ölümündən sonra ortaya çıxan inanılmaz FAKT

İlk qadın Nobel mükafatçısı: Ölümündən sonra ortaya çıxan inanılmaz FAKTSelma Lagerlöf ədəbiyyat sahəsində dünyanın ilk Nobel mükafatına layiq görülüb, İsveç Akademiyasının üzvü olan qadın kimi tarixə düşüb. Lagerlöfün "Nilsin vəhşi qazlarla sehirli səyahəti" əsəri İsveç xalqının dəyərli mədəni irsi sayılır. O öz xalqının nağıllarını, əfsanələrini gerçək məktublar şəklinə çevirərək, İsveç adlı məmləkətini bütün dünyaya tanıdıb.
Sonxeber.az "fantastik isveçli qadın" ləqəbli Selma Lagerlöf barədə hazırladığı materialı təqdim edir.

Nağılvari uşaqlıq

Selma İsveçin Vermland adlı gözəl şəhərciyində hərbçi və müəllim ailəsində dünyaya göz açıb. Uşaqlığı təbiətin qoynunda hər daşın, qayanın, gülün-çiçəyin əhatəsində öz nağıl dünyasını yaratmaqla keçib.

Balaca Selmanın tərbiyəsində anasının və nənəsinin böyük təsiri olub. Məhz bu iki doğma qadın İsveç xalq ədəbiyyatının sehirli qapılarını onun üzünə açmaqla, gələcəyin böyük yazıçısının mükəmməl zövqünü formalaşdırıblar. Cəmi 3 yaşında ikən Selma iflic olur. Həyatının bir neçə ilini yataq şəraitində hərəkətsiz keçirir. Bu müddətdə nənəsi onun dünyaya açılan pəncərəsinə çevrilir. Sevimli nənəsi Selmaya müxtəlif nağıllar, əhvalatlar danışmaqla kifayətlənmir, Vermland meşələrində yaşayan cinlər haqda əfsanələr uydururdu. Lagerlöf uşaqlığı barədə xatirələrində yazacaqdı:

"Nənəm sübhdən alatoranlığadək yanımda əyləşir, müxtəlif rəvayətlər danışardı. Onu dinləyə-dinləyə təxəyüllümü zənginləşdirdiyim illər həyatımın ən gözəl dövrüdür".

Mayası xalq yaradıcılığı ilə yoğrulmuş Lagerlöfün əsərləri başdan-başa cəsarət və zənginliklə dolu təsəvvür dünyasının məhsuludur.

7 yaşına çatan Selma amansız xəstəlikdən yaxa qurtarmağa nail olur. Bununla yanaşı, həyatının ən böyük qərarını verir. Nənəsinin nağıllar aləminin sehrilə gözəl hekayələr yazmağa başlayır. Günlərin bir günü Stokholmun mərkəzindəki paradda iştirak edən Selma kral sarayının pəncərələrini saya-saya o şüşələrin ardında cərəyan edən hadisələri və insanları təsəvvüründə canlandırmağa başlayır. Bu haqda nə vaxtsa gözəl bir əsər yazacağına qərar verir.

Selma şeirlər, hekayələr yazmağa başlayır. Pöhrələnən yaradıcılıq tumurcuqları onu daha gözəl əsərlər yazmağa vadar etsə də, gənc yazıçı bu enişli-yoxuşlu yolda çox sınanır.

Bir dilim çörəyin belə çətinliklə tapıldığı dövrdə Selma yaradıcılıqdan uzaqlaşıb, müəllimlər seminariyasına daxil olur. Təhsilini başa vurub, Landskrun adlı şəhərciyə köçür. Burada qızlar məktəbində müəllimə işləməyə başlayır. İllər sonra Lagerlöf etiraf edirdi ki, həyatının bu dönəmi yazıdan tamamilə uzaqlaşsa da, bir müddət sonra yaradıcılıq ruhunu toplayıb, "Yöst Berlinq haqda dastan" romanına can verir.

Romantik Selma

Selma Lagerlöfün yazmağa başladığı illərdə ölkə ədəbiyyatında realistik cərəyan hökm sürürdü. Onun əsərlərində realist yazıçıların da dərin təsiri duyulurdu. Lakin Lagerlöf yaradıcılıq səsini daha çox təsəvvür və xəyal dünyasının gücü hesabına ucalda bildi. Uşaqlıq illərində nənəsinin, anasının dilindən süzülən rəvayətlərdən qaynaqlanan sərbəst düşüncə tərzi onu standart realist ədəbiyyatından qat-qat uca zirvələrə qaldırırdı.

Dünya şöhrətli yazıçının neoromantik üslubda yazdığı "Yüst Berlinq haqda dastan" romanı Vermland şəhərciyinin qədim tarixi rəvayətlərinin toplusudur. Əsər XIX əsrin sonlarında İsveç ədəbiyyatsevərlərinin ən oxunaqlı əsərinə çevrilməyi bacarır. Romanda həmçinin realist düşüncə tərzi də sezilir. Lagerlöf doğma Vermland güzəranını gerçək ustalıqla təsvir edərək, eyni zamanda folklor qəhrəmanlarının obrazları ilə zənginləşdirməyə nail olur. İsveçin yeni kapitalist axına doğru yönləndiyi dövrdə görkəmli qələm ustası əsərində qədim tarixə malik məmləkətinin koloritini, milli cizgilərini qorumağa çalışır. Selmanın yaradıcılığının böyük hissəsi folklor motivləri əsasında qələmə alınsa da, bugünədək ən məşhur əsəri məhz bu dastandır.

1906-cı ildə "Nilsin vəhşi qazlarla sehirli səyahəti" romanı çap edilir. Kitab bir neçə gün ərzində Skandinaviya ölkələrinin ən oxunaqlı əsərinə çevrilir. Sonra onlarla dilə tərcümə edilib, yazıçıya dünya şöhrəti gətirir. Maraqlısı odur ki, bu roman demokratik təhsilə keçid etmək istəyən İsveç orta məktəblərində coğrafiya dərsliyi kimi tədris olunmaq üçün ərsəyə gətirilmişdi. Ölkə hakimiyyəti məktəb proqramlarına maarifləndirici, eyni zamanda şagirdlərin marağını cəlb edəcək dərsliklər daxil etməyə qərar verirlər. Layihə üzərində çalışmaq üçün ölkənin alimləri və yazıçıları bu işə cəlb edilməli idilər. Selma Lagerlöfə təklif gələndə, tək çalışmaq istədiyini dilə gətirir. Yazıçı bütün İsveçi qarış-qarış gəzib, kitabı üçün yeni məlumatlar toplamağa başlayır. İstinad etdiyi bir sıra mənbələr, İsveç təbiətinin gözəllikləri, təxəyyül dünyasının zənginliyini bir yerə cəm edib "Nilsin vəhşi qazlarla sehirli səyahəti" romanını ərsəyə gətirir. Bu kitab rəsmi dərslik deyil, əyləncəli səyahət xarakteri daşıyan romana çevrilir. (Yəqin ki, bu təcrübəni çağdaş təhsil sistemində də sınaqdan keçirə bilərik. Axı dünyanın ən güclü təhsil sistemi olan Finlandiya məhs bu sistemlə çalışır. Şagirdi yormadan, incitmədən, əyləncəli üsullarla ona yeni biliklər verir).

Həmin dövr üçün bu kitab təhsildə inqilab sayılırdı. Odur k, Lagerlöfün əsəri az tənqidə məruz qalmırdı.

Nobel mükafatı alan ilk qadın

XX əsrin əvvələrində Selma Lagerlöf kifayət qədər məşhur yazıçı və İsveçin ən sevimli qadınlarından idi. 1907-ci ildə qələm ustası Uppsals Universitenini fəxti üzvü seçilir. 50 yaşlı yazıçının doğum günü ölkənin milli bayramı kimi qeyd olunmağa başlanır.

1909-cu ildə Lagerlöf "Nilsin vəhşi qazlarla sehirli səyahəti" əsərinə görə Nobel mükafatına layiq görülən ilk qadın kimi tarixə düşür. Bu ədəbiyyat qələbəsi Selma yaradıcılığının zirvəsi sayılır.

Bu illər ərzində yazıçı İsveçin ən nüfuzlu şəxslərindən birinə çevrilir. Ömrünün sonunadək azad fikirləri, sərbəst düşüncələrilə qadın haqlarının müdafiəsi yolunda çalışır. Xeyriyyəçilik fəaliyyətilə də diqqət mərkəzində olan Selma İkinci Dünya Müharibəsi zamanı alman mədəniyyətinin parlaq simalarına Almaniyadan qaçıb, digər ölkələrdə məşkunlaşmağa yardım edirdi. Nobel mükafatına görə qazandığı medalı isə Finlandiyaya yardım fonduna hədiyyə edir. Qüdrətli yazıçının bu jestindən təsirlənən Finlandiya hakimiyyəti medalı geri qaytarır.

Artıq dünyada sözü keçən yazar xanım İsveç siyasətində yaxından iştirak etməyə başlayır. 1911-ci ildə Stokholm Konqresində çıxış edərək qadınları öz haqları uğrunda mübarizəyə və cəmiyyətin həyatında fəal iştirak etməyə səsləyir. Lagerlöf İsveç qadınlarına səsvermə hüququ qazandırmaq üçün böyük əmək sərf edir. Öz simasında xanım olmağın böyük üstünlüyünü sübut etməyə çalışır.

(Lakin təəssüf ki, bu gün qadınları ən çox şiddət görən, zorakılığa məruz qalan ölkə İsveçdir. Tənbəllik etməyib, statistik göstəricilərlə baxmaqla yanaşı, bir neçə isveçli xanımla əlaqə saxladım. Onlar bu faktı təsdiqlədilər).
Qadın aşiqi feminist Lagerlöf

Uzun müddət insanlar Lagerlöfü tənha qadın obrazında tanıyıblar. 1990-cı ildə yazıçının arxiv fotoşəkilləri, məktubları tapılanda bəlli oldu ki, ömrünün sonunadək qadın azadlığı uğrunda mübarizə aparan yazıçı Sofi Elkan və Valborq Olander adlı yazıçı qadınlarla eşq macərası yaşayıb. Selma Olanderə yazdığı məktubda - "Tezliklə səninlə qovuşub, bir-birimizə sahib olacağıq. Bu xoşbəxtliyin xəyalı belə məni göylərə qaldırır" - deyə qeyd edir.

Bu qadınlar arasındakı məhəbbət üçbucağı bir neçə onllik boyu davam edir. Lakin Sofinin ölümündən sonra Selma Valborqla daha da yaxınlaşır və son nəfəsinədək onunla birgə yaşayır.

Dünya şöhrətli ilk qadın Nobel mükafatçısının cinsi azlıqları cəsarətləndirən fikirlərindən biri də budur:

"Mən Kopenhagendə olduğum müddətdə bir-birinə aşiq onlarla qadın cütlüklərlə tanış oldm. Axı niyə insana məhəbbət cinsi çərçivəyə salınmalıdır?" (publika.az)
İlk qadın Nobel mükafatçısı: Ölümündən sonra ortaya çıxan inanılmaz FAKTİlk qadın Nobel mükafatçısı: Ölümündən sonra ortaya çıxan inanılmaz FAKTİlk qadın Nobel mükafatçısı: Ölümündən sonra ortaya çıxan inanılmaz FAKTİlk qadın Nobel mükafatçısı: Ölümündən sonra ortaya çıxan inanılmaz FAKTİlk qadın Nobel mükafatçısı: Ölümündən sonra ortaya çıxan inanılmaz FAKTİlk qadın Nobel mükafatçısı: Ölümündən sonra ortaya çıxan inanılmaz FAKTİlk qadın Nobel mükafatçısı: Ölümündən sonra ortaya çıxan inanılmaz FAKTİlk qadın Nobel mükafatçısı: Ölümündən sonra ortaya çıxan inanılmaz FAKT


Sonxeber.az Telegramda izləyin instagramda izləyin
Sosial   Baxılıb: 1224   Tarix: 07 dekabr 2017  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş


Tezbazar.az elanlar sayti

Oxşar xəbərlər

.

Yaxın 2 gündə hava tozlu olacaq

Bu gün günün ikinci yarısından başlayaraq Bakıda və Abşeron yarımadasında tozlu hava şəraiti müşahidə olunur. Milli Hidrometeorologiya Xidmətinin aparıcı mütəxəssisi Leyla Mədətova "Qafqazinfo"ya bildirib ki, hazırda havada tozun miqdarı normadan 1.2 dəfə artıqdır. Peyk görüntülərinə əsasən

29 mart
.

İsmayıl Tamoyev Bakı həbsxanasında öldü

Azərbaycanda daha bir məhkum həbsdə ölüb. -ın əldə etdiyi məlumata görə, hadisə Penitensiar Xidmətin Bakıdakı cəzaçəkmə müəssisəsində qeydə alınıb. Orada cəza çəkən məhkum İsmayıl Tamoyev dünyasını dəyişib. Onun xəstəlikdən öldüyü bildirilir. Faktla bağlı araşdırma aparılır

29 mart
.

Kafe əxlaqsızlıq yuvası imiş - Sahibi cəzalandırıldı

Bərdə şəhərində yerləşən və "Köhnə bazar" adı ilə tanınan ticarət mərkəzindəki kafelərdən birində əxlaqsızlıq yuvası aşkarlanıb. "Qafqazinfo" xəbər verir ki, həyata keçirilən tədbirlər zamanı kafedə bir neçə qadının pul müqabilində müxtəlif şəxslərlə intim münasibətdə olması müəyyə

29 mart
.

Azərbaycanda taksinin minimum qiyməti 5 manata QALDIRILIR? - AÇIQLAMA

Xəbər verdiyimiz kimi, taksi minik avtomobili ilə sərnişin daşımalarında istifadə olunan avtonəqliyyat vasitələrinin daxili tərtibatına dair tələblər müəyyənləşib. Eyni zamanda tələblərə görə, Dövlət qeydiyyat şəhadətnaməsində göstərilən buraxılış tarixindən 15 ildən artıq müddət keçən avtomobil nəqliyyat

29 mart
.

Butikimizin "saxtakarlığ"ı Türkiyədə viral oldu

Yerli butiklərdən biri maraqlı reklam üsuluna əl atıb. OLAY yazır ki, TikTok-da videolar paylaşan mağaza süni intellektdən istifadə edib. Maraqlısı budur ki, onlar bununla bir sıra dünya ulduzunun, türk məşhurun simasını başqa şəxslərin bədəni ilə birləşdiriblər. Guya həmin simalar mağazadan alış-veri

29 mart
.

Ukraynada vəfat edən azərbaycanlı jurnalist keçən il əməliyyat olunubmuş

Ukraynada yaşayan azərbaycanlı jurnalist İdrak Camalbəyli ötən gün Kiyevdə qəfil ürək çatışmazlığından vəfat edib. Həmkarımız Ukraynanın cəbhə bölgələrindən "Amerikanın səsi" radiosu üçün reportajlar hazırlayırdı. Jurnalistin dünyasını dəyişməsi onu tanıyanların təəccübünə səbəb olub. Çünk

29 mart
.

XƏBƏRDARLIQ - Bu tarixdən güclü külək əsəcək, çaylardan sel keçəcək

Mart ayının 30-dan ölkə ərazisində hava şəraitinin dəyişəcəyi gözlənilir. Bu barədə -a Milli Hidrometeorologiya Xidmətindən məlumat verilib. Bildirilib ki, Bakıda və Abşeron yarımadasında səhər cənub-qərb küləyinin qısamüddətə arabir 15-20 m/s, 30-u axşamdan 31-i səhərədək isə şimal-qərb küləyinin 15-1

29 mart
.

"Ultravist" dərmanı niyə yoxa çıxıb? - Rəsmi açıqlama

Artıq 10 gündən çoxdur ki, xəstələr kontrastlı KT, anfioqrafiya və bir çox kontrastlı rentgen müayinələrindən keçə bilmirlər. Bunun səbəbi ölkədə bu müayinələr zamanı istifadə edilən "Ultravist" kontrast maddəsinin tapılmamasıdır. Xəstələrin sözlərinə görə, sözü gedən madə həm dövlət, həm d

29 mart
.

Kart hesablarınız bu yolla OĞURLANIR - Əhalinin DİQQƏTİNƏ!

Smartfonlar həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Bununla belə, bu qurğular kiberhücumların və zərərli proqramların hədəf nöqtəsi olub. Kiberhücumçular və zərərli proqramlar tez-tez Android əməliyyat sisteminə üstünlük verirlər. Çünki bu smartfonlardan məlumatları oğurlamaq daha asandır. Lakin so

29 mart