İtkin düsmək, tək yaşamaq istəyi, yoxsa azadlıq? Gənclər niyə itkin düşür?

"Yolunu itirmək"- bu anlam hər birimizə tanışdır. Bir neçə mənada işlənsə də, bu sözün mahiyyətində nələr dayanır çox maraqlıdır. Yol ilə gedərkən "yolunu azaraq" itmək, həyatı anlamda "yolunu itirmək", yəni ipləri kiminsə əlinə buraxmaq və bu anlama daha real-sosial mövqeden yanaşsaq, digər bir mövqedə "itkin düşmək" kimi şərh edə bilərik. Bəli biz elə əvvəlki anlamların fonunda bu "itkin düşmək"məsələsinə açıqlama gətirmək istərdik. Bu anlamlarla qarşılaşmağımız isə təsadüf deyil. Çunki müasir dövrümüzdə bəziləri məqsədli, bəziləri məqsədsiz şəkildə ‘’yolunu itirir". Yəni ki, çoxları həqiqi anlamda yolunu itirərək itkin düşür və bu itmək elə həyati anlamda da yolun itirilməsinə səbəb olur. Maraqlıdır nə üçün? Belə deyək ki, son dövrümüzdə hadisələr o qədər mürəkkəb və qarışıqdır ki, istər ailə məişət, istərsə də sosial qayğılar yaş fərqindən və ağlının özünü idarə etməsindən asılı olmayaraq insanların yolunu "döndərir". Yəni insan evdən çıxır və bir daha evə qayıtmır. Əvvəllər bu statistika yaşlı adamların huşsuzluğu üzərində xarakterizə edilirdisə, sonralar başqa rəng almağa başladı. Məsələyə daha real yanaşsaq və açıqlama versək, son günlərin ən aktual məsələlərindən biri evdən çıxıb geri qayıtmamaqdır. Axı ağlı başında olan qənc bir qız tanıdığı yerdən necə yoxa çıxa bilər? Və yaxud da gənc oglan. Qızların hər hansı bir problemi olmadan evdən çıxıb getməsi nələrdən xəbər verir? Məsələnin mahiyyətinə sosial aspektdə yanaşaq. Məlumdur ki, cəmiyyət üzvlərinin tərbiyəsinin formalaşmasında, kütlənin tərbiyəsinin idarəsində sosiologiya elminin xüsusi rolu var. Sadaladığımız problemlərin kökündə nələr dayanır, bəlli kütləni bu yoldan necə çəkindirmək olar? Bu kimi sualların cavabını Sonxeber.az –a açıqlamasında tanınmış sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu açıqlayıb:
"İndiki dövrdə Azərbaycan ailəsində baş verən bu kimi gərginliklər tarix boyu olmayıb. Ailənin ən böyük funksiyalarından biri xoş münasibətin olması, uşaqları cəmiyyətə hazırlamaları, arxa koməyi olmaları, bir-birinin qayğısını çəkmələri idi. Ailə təəssüf ki, artıq o funksyasını itirib və gənc insanlarda da xəyallar aləmi güclu olur. Yalançı azadlıq ilə gənclərin real həyatı qarşılaşdırmalarına mənfi munasibət, əsl azadlığın istədiyin kimi yaşamaqda olmur. Bu anlamın hələ bizim cəmiyyətimizdə formalaşmadığını, ailələrdə də bu kimi halların artmasını elə həmin azadlıq, xəyallar aləmi ilə əlaqəlidir". Ailədə dözümsüz vəziyyətlə qarşılaşan gəncin vəziyyətini boşanma halları ilə muqayisə edən sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu mövcud şəraitdə gəncin çıxış yolunun ailə kimi boşanmaq deyil, atıb getməkdə olduğunu görərək gənclərimizin bu addımı atdıqlarını vurğuladı : "Maarifləndirmə, qanunvericilik nə dərəcədə ola bilər, kütləvi- informasiya vasitələri hansı işləri görməlidir bunlar hamısı bu proqramda əks olunmalıdır. Mövzumuzu tək evdən getmə halı tək işiqlandırmayaq. Çünki tək yaşamaq və öz istəklərinə meylli davranmaq çox vaxtı gənclərin arzuları olur və ailə münaqişəsi nəticəsində və yaxud da heç bir münaqişə olmadan onlar evi tərk edirlər. Bu addımla onlar boğulduqları mühitdən, ana-ata əsarətindən və onların məcburi istəklərindən qurtulsa da, digər tərəfdən cəmiyyətimizdə valideynlərə, böyüklərə hörmətsizliyə yol açır. Ən sadə misal isə elə son günlərin gündəmi olan Orxan Bağırzadənin ali məktəbə girərək özünün ali məktəb üçün savaşını, cəmiyyətin onun tərəfini saxlamağını və ailədə eyni zamanda üz- üzə gələn bir ata- bir balanı, sosiallaşan konflikti misal göstərə bilərik. Zəhməti bir növ yerə vurulan ata hardasa heç də yaxşı vəziyyətdə qalmadı. Böyük kütlə və müəyyən təşkilatlar, eləcə də nazirlik Orxana dəstək olsa da, Orxanın öz arzuları reallaşsa da hardasa mentalitetdən kənara çıxaraq ailənin cəmiyyətə göstərilməyən tərəfləri açıldı, bəzi dəyərlər əzildi. Açılmağı problemin pis hal deyil əlbəttə ki, amma bunu tam olaraq müsbət hal kimi qarşılamağımız da normal deyil. Çünki, evdən gedərək təkbaşına yaşamağa qərar verən bir gəncin həyatından söhbət gedir. Nə dərəcədə mentalitetimizə uyğunlugu düşündürücüdür. İlk baxışdan sadə görünsə də səbəblərin altında başqa nələr dayanır maraqlıdır. Çünki bu gün gəncə dəstək olanlar sabahısı onun başına gələcəklərdən qaranti edilmiyiblər. Bu halı sadəcə bir gəncin harayı, həyəcanı kimi göstərə bilərik. Axı ailə nə qədər saglam olmasa da ailədir, ata atadır. Tək Orxanın simasında bu məqamları əlbəttə ki, qeyd etmək dogru olmazdı. Sadəcə gənclərin kiçik səbəblərdən belə evdən getmə, ana-ataları ilə söz- söhbət yarataması halları son günlərin ən sarsıdıcı xəbərləridir. Aqibəti bəlli olmayan "yolunu itirmək"-lər, içində daşıdığı hər müsbəti itirməklərdən söhbət gedir. Ümidvarıq ki, gələcəyimizi belə itirməklərdən qoruyub saxlaya biləcəyik. Onların sosial mühitə adaptasiyası axı bir növ bizim dəyərlərdən keçir, yaşadığımız " Azərbaycan ailəsindən" keçir".

Şəlalə Babayeva

Telegramda izləyin

instagramda izləyin