"Bu gün dünyada 40 milyondan çox modern kölə var"-RƏY

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı 2 dekabr 1949-cu ildə insan alveri, cinsi istismar, uşaq işçi işlətmə və zorla evləmdirilmə kimi köləliyin çağdaş formalarını yox etmək məqsədilə bir qanun qəbul edib və bu tarix Köləliklə Mübarizə günü kimi qeyd edilir. BMT-nin Baş Assambleyası "İnsan alverinə və üçüncü şəxslər tərəfindən fahişəliyin istismarına qarşı mübarizə haqqında" konvensiyanı qəbul edib. Köləlik dünya üzrə qadağan olsa da, yeni formaları ilə "modern köləlik" bəşəriyyətin ən böyük problemlərindən biri olaraq qalır. Modern köləliyə, əsasən, azgəlirli və qarşıdurmaların çox olduğu bölgələrdə rast gəlinsə də, iqtisadi baxımdan inkişaf etmiş ölkələrdə də var.

Bəs hüquq-mühafizə orqanlarının bu məsələ ilə mübarizəsi nə yerdədir? Və Azərbaycanda bu sahə üzrə hansı işlər görülür?

Mövzu ilə bağlı tanınmış hüquqşunas, vəkil Mehman Muradlı Sonxeber.az-a açıqlama verib. O, bildirib ki, Azərbaycan Respublikası Konvensiyaya qoşulandan Azərbaycan Respublikasında insan alverinə qarşı mübarizəyə dair Milli Fəaliyyət Planı prezident sərəncamı ilə təsdiq edilib:

"Azərbaycan Respublikası 1996-cı il 31 may tarixli 102-1Q nömrəli Qanunu ilə İnsan alverinə və üçüncü şəxslər tərəfindən fahişəliyin istismarına qarşı mübarizə haqqında Konvensiyaya qoşulub. Həmin fəaliyyət planından əmələ gələn əsas vəzifələr İnsan alverinin qarşısının alınması məqsədi ilə müvafiq sosial təbəqələr üzrə maarifləndirmə və təbliğat işinin təşkil edilməsi təmin olunur, insan alveri qurbanlarını gözləyən təhlükə, təmin edilən müdafiə tədbirləri, insan alverinə qarşı həyata keçirilən inzibati, cinayət-hüquqi və digər tədbirlər barədə məlumatlandırma həyata keçirilir. Hər ilin yekununda Milli Kordinator tərəfindən Milli Məclisdə hesabat verilib. Statistikaya nəzər salsaq görərik ki, faişəliyin aradan qaldırılması istiqamətində yetərincə işlər görülüb. Konvensiyaya qoşulandan və Milli Məclis tərəfindən ratifikasiya ediləndən sonra qanunvericilikdə, konkret olaraq cinayət məcəlləsində bu kateqoriyadan olan cinayətlərin sanksiyası çoxaldılıb. Bu isə həmin cinayətlərin sayının azalmasına səbəb olub.Burada qeyri-hökumət təşkilatlarının da fəaliyyətini qeyd etmək yerinə düşər. Belə ki, İnsan Alverinə Qarşı Qeyri-Hökumət Təşkilatları Koalisiyasında birləşən 44 ictimai
qurum, həmçinin Milli Fəaliyyət Planının iştirakçısı olan prokurorluq orqanları; Daxili
İşlər; Ədliyyə; İqtisadiyyat; Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi; Səhiyyə; Gənclər və
İdman; Təhsil; Mədəniyyət və Turizm nazirlikləri, Dövlət Sərhəd Xidməti; Gömrük; Ailə,
Qadın və Uşaq Problemləri üzrə dövlət komitələri insan alverinin mahiyyəti və
doğurduğu təhlükələr barədə ictimaiyyətin maarifləndirilməsi işinə böyük maraq və
həssaslıqla yanaşmış, hər birinin fəaliyyəti effektli olmuşdur ".

Qeyd edək ki, Beynəlxalq Əmək Təşkilatı və "Walk Free Foundation"ın (Azad Gəz Fondu) Beynəlxalq Köç Təşkilatı ilə birlikdə hazırladığı "Dünya Köləlik İndeksi 2018" hesabatına görə, dünyada 40 milyondan çox modern kölə var. Modern köləlik qurbalarının 71 faizini qadınlar və uşaqlar, 29 faizini kişilər təşkil edir. Modern kölələrin 15,4 milyonu zorla evləndirilənlər, 24,9 milyonu isə zorla işlədilənlərdir. Dünyada hər min nəfərdən beşi modern köləliyin qurbanıdır. Köləliyə dair əldə edilmiş məlumatlara görə, Afrikada hər min nəfərin 7,6-sı, Şərqi Asiyada 6,1-i, Avropa və Orta Asiyada 3,9-u modern kölədir. Bu bölgələri hər min nəfərdən 3,3-nün modern kölə olduğu Ərəb ölkələri və hər min nəfərdən 1,9-nun kölə olduğu Şimali və Cənubi Amerika izləyir.

Lamiyə Məmmədova

Telegramda izləyin

instagramda izləyin