"20 yanvar hərbi cinayətdir və onun başında Qorbaçov dayanmışdı"-Vəkil

Azərbaycan xalqının tarixinə Qanlı Yanvar faciəsi kimi daxil olmuş 1990-cı il 20 Yanvar hadisələrindən artıq 30 il keçir. Keçmiş Sovet Ordusunun həmin gün Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirdiyi hərbi təcavüz insanlığa qarşı törədilmiş ən ağır cinayətlərdən biri kimi tarixdə qalacaq.
Həmin gün Azərbaycan tarixində qanla yazılmış bir səhifədir, ancaq təkcə faciə deyil, eyni zamanda bu tarix Azərbaycan istiqlal yolunun ilk zirvəsi, milli məfkurəmizin azadlıq istəyinin oyanış günü idi.

Mövzu ilə bağlı vəkil Mehman Muradlı Sonxeber.az-a danışıb. O , bildirib ki, Yanvar qırğını nə qədər faciəli olsa da, Azərbaycan xalqının iradəsini, mübarizə əzmini qıra bilmədi:
"İnsanların əksəriyyəti bu günə Qanlı Yanvar deyirlər amma mən həmişə bu sözün əleyhinə olmuşam. Çünki bu hadisə millətin oyanışı, müstəqillik yolunda canlarını qurban verdikləri tarixi bir gündür.
Bu hadisəyə gətirib çıxardan amillər əsasən Qarabağda başlanan hərəkat, həmçinin ermənilərin seperatçılıq məsələləri oldu. Daha sonra Bakıda Qarabağdakı hadisələrə qarşı mitinqlər başladı və ondan sonra digər proseslər davam etdi. Proseslər cənubi Azərbaycan ilə şimali Azərbaycan arasında olan sərhədlərin dağıdılmasına kimi gedib çıxdı. Yəni Bakıda hər hansı bir hadisə baş verməmişdi. Bakıda başlayan hadisə ondan ibarət idi ki, insanlar toplaşıb öz etirazlarını bildirirdilər. Bu da Moskada olan mərkəzi hakimiyyətə qarşı etirazlar idi ki, bu da əsaslı idi. Mən özüm Dağlıq Qarabağ ərazisinə yaxın, Tərtər rayonundanam. Həmin vaxt atam Tərtərin özündə məsul vəzifədə işləyirdi. Birbaşa Dağlıq Qarabağ, ondan sonra Kəlbəcər ilə də əlaqələrimiz olurdu. Yadımdadır həmin dövrdə Xankəndində, Ağdərəyə, Şuşaya Azərbaycan Mərkəzi Komitəsindən nümayəndə heyəti gəlmişdi və atam onları Ağdərəyə müşayət etdi. Həmin vaxt Ağdərənin birinci katibi erməni idi və onlar onun otağına qədər gedib, məsələni yaxından öyrənmək istəyirdilər. Amma məsələ hamıya aydın idi. Sadəcə mərkəzdən gələn Mərkəzi Komitənin əməkdaşlarına bəlkə məsələ tam olaraq çatmırdı,ona görə istəyirdilər ki, yaxından gedib danışsınlar. Atam onlara dedi ki, vəziyyət o qədər də xoş deyil amma getmək istəyirsinizsə gedə bilərik. Həqiqətən ora gedəndən sonra katibin qəbulunda olublar. Orada onları məlumatlandırmaq yox, məhz qorxutmaq mənasında "birazdan buradan çıxa bilməzsiniz" deyə bildiriblər. Həqiqətən bir-iki saatdan sonra həmin o Partiya Komitəsinin yerləşdiyi ərazidə ermənilər toplaşıbmış. Mərkəzi Komitədən gəlmiş azərbaycanlı nümayəndə heyəti oradan canlarını güclə qurtarmışdılar. Yəni, Bakıda da insanlar bu məsələlərə görə Moskvaya qarşı çıxırdılar. Məsələ nədən ibarət idi? Azərbaycanlı kəndlərində artıq Sovet qoşunları Qarabağın ərazisinə yeridirilir, eyni zamanda azərbaycanlıların əlindən ov tüfəngləri belə alınırdı. Faktikin olaraq azərbaycanlılar köməksiz qalmışdılar. İnsanlar məhz bunlara qarşı çıxırdılar. O vaxt Moskva bildirirdi ki, guya Bakıda təxribatlar baş verir. Amma Bakıda belə bir hadisə yox idi. Moskva da Dağlıq Qarabağ məsələsinin dırnaqarası həlli üçün azərbaycanlıların gözünü nəynənsə qorxutmalı idi. Bu da əllərinə imkan verdi və Bakıda mitinqləri dağıtmaq üçün Bakıya qoşun yeritdilər. Düşünürdülər ki, onlar qoşun yeritməklə millətin gözünü qorxuda biləcəklərini zənn etdilər amma əksinə məhz bu hadisədən sonra müstəqillik yolunda böyük oyanış oldu. 1990-cı ilin yanvar hadisəsindən dərhal sonra ümumilli lider Heydər Əliyev Moskvadakı Azərbaycan nümayəndəliyində oldu və faktiki olaraq Bakıda baş verən hadisələrlə bağlı informasiya blokadasını dağıtdı. Həmin dövrdə Azərbaycan televiziyası da partladılmışdı. Azərbaycanlıların bircə informasiya çıxışı qalmışdı, o da Şuşa televiziyası idi ki, yalnız ətraf rayonlarda maksimum iki saatdan bir hansısa bir xəbər çatdırılırdı. Bu məsləyə hüquqi qiymətlə bağlı danışsaq deyə bilərəm ki, qırğınları törədənlərin heç biri öz cəzasına çatmadı. Onların başında da Qorbaçov dayanırdı. 20 yanvar hadisəsi həmçinin hərbi cinayət sayılırdı. Çünki, Sovet ordusunun müdaxiləsi ilə baş vermişdi. Bu hadisələri törədənlər rəzil günündə öldülər. Yəni, həmin hadisəni törədənlər heç də xoş vəziyyətdə olmadılar. Bircə Qorbaçovdur ki, 88 yaşı var. Nobel mükafatı almaqla deyil, bu adam həqiqətən də əli təkcə azərbaycanlıların qanına batmayıb, onun əli gürcülərin ,qazaxların da qanına batmışdı. Mənəvi cəhətdən nə qədər əzab çəkdilər deyə bilmərəm amma cinayəti törətdikləri üçün cəzasız qaldılar".

Fəridə Ağazadə

Telegramda izləyin

instagramda izləyin