"Azərbaycanın hədəfi regionda tranzit mərkəzə çevrilməkdir"-RƏY

2020-ci ildə Azərbaycanın MDB məkanında ticarət və yük daşınması sahəsində ən böyük artım dinamikasının Rusiya, Qazaxıstan və Gürcüstan istiqamətində təmin olunacağı gözlənilir. Artımın əsas faktorları Nursultanla Pekin arasında Azərbaycan və Gürcüstan ərazisindən keçən dəhlizlərə (Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu (BTQ), Batumi və Poti dəniz limanları) çıxmaqla yük axınının, xüsusən də Şərq-Qərb istiqamətində konteyner daşımalarının əhəmiyyətli dərəcədə artması barədə razılaşmalar olmalıdır. Rusiya istiqamətində ticarətin artımının katalizatoru rolunu yük axınının bir hissəsinin (Rusiyadan taxılın, taxta-şalbanın və digər tranzit yüklərin daşınması) Qara dəniz regionundan BTQ dəhlizinə köçürülməsinə dair Türkiyə-Rusiya razılaşmaları oynayacaqdır.
2020-ci ildə yük dövriyyəsi strukturunda gözlənilən dəyişikliklər, Azərbaycan ərazisindən daşınan tranzit yüklərin payının artması, Gürcüstan istiqamətində tranzitin payı necə olacaq?

Mövzu ilə bağlı iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov Sonxeber.az-a danışıb. O, bildirib ki, Azərbaycanın ortaya qoyduğu mövqe regionda tranzit mərkəzə çevrilməkdir:
"Bu istiqamətdə bir sıra layihələr demək olar ki, işlənib tamamlanıb, kifayət qədər ciddi infrastruktur xərcləri həyata keçirilib. İndiki halda bu infrastrukturu ən qısa müddətdə dəyərə çevirmək lazımdır. Çünki infrastrukturun özü amortizasiya olunaraq zaman çərçivəsində dəyərsizləşən və lazım olmayan bir dəyişiliklərin olmasına hesab olunub. Bu baxımdan Hindistan-Çin və Qazaxıstan-Türkmənistan üzərindən Xəzər dənizi vasitəsilə məhsulların Azərbaycandan keçmək şərtilə Avropaya çatdırılması eyni zamda Türkiyə-Rusiya və İran-Rusiya əlaqələrində müəyyən irəliləyişlərin olması, ticarət əlaqələrinin genişlənməsi Azərbaycan ərazisindən tranzit bölgə kimi istifadə imkanlarını artırır. Xüsusilə də Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolunun və Ələt Dəniz limanının tam olaraq 2020-ci ildə gücünün əhəmiyyətli hissəsini istifadə edə biləcəyi ehtimal olunur. Bu da öz növbəsində Azərbaycanda nəqiliyyat sektorunun xüsusi çəkisinə təsir göstərəcəkdir. Məsələn 2018-ci ildə bu sektorun iqtisadiyyatda payı 6.3% olubdur və hökumətin proqnozlarına görə artıq 2020-2023-cü illərdə təxminən orta hesabla 4.5% nəqiliyyat sektorunda artımlar, yəni ümumi daxili məhsulun böyüməsi planlaşdırılır. Böyümə də məhz sadaladığınız faktorlardan qaynaqlanacaq. Təbii ki, bu öz növbəsində regionda Azərbaycanın əsas tərəfdaşı olaraq Gürcüstanın da kifayət qədər bundan pay almasına gətirib çıxaracaqdır. Azərbaycan bu istiqamətdə səyini artırdıqca, bu daşınmaların əhəmiyyətli bir qismi məhz Gürcüstan üzərindən, dolayısı ilə Türkiyə və Qərbə çatdırılır. Bu da öz növbəsində Gürcüstanın da qeyd edilən sektorda inkişaf dinamikasının sürətlənməsinə gətirib çıxaracaq. Əlbəttə, Türkiyə də müəyyən qədər bu prosesdə aktiv iştirakçılardan hesab olunur. Yəni Azərbaycanın özünün bu istiqamətdə mərkəzə çevrilmə səyi həmçinin region iqtisadiyyatının, o cümlədən də qonşu ölkələrdən Gürcüstan və Türkiyənin birbaşa olaraq, Qazaxıstan, Türkmənistan, İran, Rusiya kimi ölkələrin isə dolayısı olaraq müəyyən qədər pay almasına və inkişaf etməsinə səbəb olacaq".

Fəridə Ağazadə

Telegramda izləyin

instagramda izləyin