"Pandemiya olmasa belə neft qiymətlərinin kəskin şəkildə artması üçün fundamental iqtisadi əsas yoxdur"-RƏY

Bir sıra analitik agentliklərə (Rystad Energy) görə, dünya bazarında neftin qiymətləri koronavirusun ikinci dalğası riski səbəbindən qalxıb, yenidən düşməyə başlaya bilər. Payız aylarında dünya bazarlarında neft qiymətləri hansı həddə ola bilər?

Mövzu ilə bağlı iqtisadçı-ekspert Elşad Məmmədov Sonxeber.az-a danışıb.

O, bildirib ki, bü gün biz neft qiymətlərində artım olduğunu görürük:

"Yəni müəyyən qiymətlərin sabitləşməsi və artıma doğru olan dinamikanı müşahidə edirik. Qiymətlər 37 dollara qədər artıb. Amma unutmayaq ki, bunun əsas səbəbləri birinci növbədə OPEK + formatının yeni çərçivəsində, hasilatın kəskin şəkildə azaldılması ilə bağlıdır. Digər əsas amil, bir sıra ölkələr artıq tədricən anons edirlər ki, sərhədlər açılacaq, müəyyən qədər aviadaşımalar bərpa olunacaq eyni zamanda avtonəqliyyatın hərəkəti dünya üzrə bir qədər aktivləşəcək. Bütün bunlar neft bazarına təsir göstərir. Şübhəsiz ki, bütövlükdə neft bazarındakı qiymətlər uzun illər ərzində real bazar prinsipləri əsasında deyil, möhtəkirlik prinsipləri əsasında formalaşır və aparıcı neft hasilatçıları kəskin şəkildə səylərini artırıblar ki, neftin qiymətləri bir qədər yüksəlməyə doğru getsin.

Bu da ona səbəb olub ki, qiymətlər artıb. Amma fundamental dərin əsaslar neft qiymətlərinin artımı üçün yoxdur. Əgər biz bu gün konkret olaraq tələb və təklifin əsasında qiymətlərin formalaşdırılmasına getsək qiymətlər 25-30 dollara düşəcək. Həmçinin OPEK+ çərçivəsi aradan qaldırılsa, o zaman qiymətlər yenidən düşə bilər. Eyni zamanda koronavirusla bağlı vəziyyət qeyri-müəyyəndir. Biz deyə bilmərik ki, koronavirusun ikinci dalğası payızda və yaxud yay aylarında olmayacaq. Əgər ikinci dalğa olarsa, yenidən iqtisadi cəhətdən qiymətlərin azalmasına təsir göstərəcək. Unutmayaq ki, bütün əsas aparıcı hasilatçı dövlətlər 10%-dən 20%-ə yaxın hasilatını azaldıblar.

Əgər bu gün qiymət artımını mart-aprel ayına nisbətən 25% hiss ediriksə, nəzərə almalıyıq ki, hasilat 20% azalıbsa demək real artım neft satışından əldə olunan resurslar nöqteyi nəzərdən cəmi 5-6%-dir. Yəni neft ölkələri bu artımdan böyük dividentlər qazanmırlar. Bütövlükdə neft bazarı kifayət qədər çətin dövr yaşayır. Hesab edirəm ki, hətta pandemiya olmasa belə neft qiymətlərinin kəskin şəkildə artması üçün fundamental iqtisadi əsas yoxdur. Çünki dünya iqtisadiyyatı yeni dönəmə qədəm qoyur və bu yeni dönəmdə neftə enerji daşıyıcısı kimi tələb azalmalıdır.

F.Ağayeva

Telegramda izləyin

instagramda izləyin