Devalvasiya olacaqmı?

Son günlər neftin qiymətində bahalaşma müşahidə olunur. Bu bahalaşma manatın qiymətinə necə təsir edəcəyi hər kəsin marağındadır. Əgər neftin bahalaşması davam etsə dollar əvvəlki məzənnəsinə qayıda bilərmi?

Bununla bağlı Sonxeber.az-a açıqlama verən iqtisadçı-ekspert Samir Əliyev qeyd edib ki, dolların bu gün bahalaşması üçün zəmin yoxdur. Qonşu ölkələrdə dollar ucuzlaşmağa başlayıb. Neftin bahalaşması dolların qiymətinin sabitliyinin qorunub saxlanmasına səbəb olacaq. ABŞ sanksiyalarının növbəti neqativ təsirləri Rusiya birjalarında müşahidə edilməkdədir. Fond birjalarının qırmızıya "boyanması" ilə yanaşı rubl da digər valyutalara münasibətdə mövqeyini itirməkdə davam edir. Artıq bəzi banklar dolları 65 rubldan da baha satmağa başlayıb. Nisbətən oxşar taleni türk lirəsi də yaşayır.Məlumdur ki, hər iki ölkə qonşu olmaqla yanaşı Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşları sayılır. Xüsusən də Rusiya qeyri-neft ixracımızda, daha dəqiq desək xammala əsaslanan ixracımızda əsas rolu tutur. Hər iki ölkədə milli valyutaların ucuzlaşması haqlı olaraq cəmiyyətdə manatın da ucuzlaşması ilə bağlı narahatçılıqları artırıb. Hətta rəsmilərin sakitləşdirici çıxışları da fayda vermir. Çünki beyinlərdə acı 2015-ci il təcrübəsi var. İndi hamını bir sual düşündürür: manatı nə gözləyir? Əlbəttə məhdud informasiyalar fonunda, ölkədə bazar münasibətlərinin işləmədiyi və qərarların sırf siyasi konteksdə verildiyi bir vaxtda bu suala dəqiq cavab vermək asan məsələ deyil. Ancaq hökumətin davranışları əsasında müəyyən təxminlər etmək olar. Təxmin ondan ibarətdir ki, hökumət 2015-ci il ssenarisini təkrarlamaq niyyətində deyil. Devalvasiyanın acı nəticələri hələ də aradan qalxmayıb. Elə buna görə də Mərkəzi Bank üzən məzənnə siyasətini keçid elan etməsinə rəğmən manatı əvvəlki qaydada tənzimləyir. Manatın qorunması üçün əsas zəmin var: neft 40 dollardan bahadır. Tədiyyə balansının vəziyyəti manatın xeyrinədir. Nə qədər ki, neft indiki səviyyədədir manatı təhlükə gözləmir. İndiki şəraitdə manata neftdən savayı ölkədəki siyasi vəziyyətin gərginləşməsi neqativ təsir göstərə bilər. Qısası, hazırda manatın "buxovu" Mərkəzi Bankın timsalında hökumətin əlindədir. Ola bilsin qeyri-neft ixracını stimullaşdırmaq üçün ucuzlaşdıra da bilər, daxildə sabitliyi qorumaq üçün indiki səviyyədə saxlaya da bilər. Hər bir halda yuxarıda göstərdiyim 2 amildən biri baş verməzsə, manatı yaxın dövrə ciddi təhlükə gözləmir. Rusiyada baş verənlər isə bir müddət sonra sabitləşəcək. Ancaq qarşıda şimal qonşumuzu qarşıda çətinliklər gözləyir.

Samir Əliyev onu da vurğulayıb ki, son bir həftəyə qədər manatın bahalaşma təhlükəsi var idi: "Amma Mərkəzi Bank buna imkan vermədi. Neft bahalaşa bilər. Amma inanmıram bu dolların ucuzlaşmasına səbəb olsun. Buna Mərkəzi Bank imkan verməz. Texniki ucuzlaşma gözləniləndir. Yəni 1.69 ola bilər. Amma dolların əvvəl ki, məzənnəsinə qayıtması inandırıcı səslənmir".

Telegramda izləyin

instagramda izləyin