Telman Zeynalovdan XƏBƏRDARLIQ: "Havaların isinməsi nəhəng dövlətlərin kommersiya siyasətidir və Azərbaycan ekoloji müharibə altındadır"

Azərbaycan bəşər tarixində meteoroloji müşahidələrin bütün dövrləri üçün ən isti beş ilinə hazırlaşmalıdır. Ümumdünya Meteoroloji Təşkilatının (WMO) Madriddə keçirilən iqlim sammitində açıqladığı ilkin məlumatlara görə, 2015-2019-cu illər meteoroloji müşahidələrin bütün dövrləri üçün ən isti beş ili kimi müəyyən edilib. Müstəqil ekoloji ekspertlərin dünya miqyasında tətbiq olunan təcrübə və oxşar iqlim təhdidləri ilə qarşılaşan ölkələr üçün iqlim amili hətta insanların özünün yaratdığı müharibə vasitəsi kimi çıxış edə bilər. Ölkəmiz üçün hansı fəsadlarının ola biləcəyi maraqlı məqamlardandır.

Bununla bağlı Sonxeber.az-a danışan Mili Hidrometeorologiya Departamentinin İqlim dəyişmələri və Azon Mərkəzinin ekspert-mütəxəssisi Məhərrəm Mehdiyev bildirib ki, istiləşmə 2018-ci ildə Azərbaycanda orta illik temperatur üzrə yüksək olub:
"Temperaturun yüksək olması ölkədə bir sıra problemlər yaratdı. Ən əsas problem isə keçən il su qıtlığı problemi nəticəsində energetika sahəmizə müəyyən bir zərərin verilməsini göstərə bilərik. Vaxtı ilə 10-12 faiz elektrik enerjisi verən stansiyalarımız keçən il 8 faizə qədər elektirk enerjisi hasil edə bilmişdi. Biz bu hasilatı 4 faiz aşağı salaraq, bu enerjini bərpa etmək üçün istilik elektrik stansiyalarını artırmışıq. Məlumdur ki, istilik elektrik stansiyaları yanacaqla işləyir. Bu o deməkdir ki, artıq yanacaq yandırmışıq və bu da istilik effekti yaradan qazların artmasına səbəb olub. İstilik effekti yaradan qazlar atmosfedə artdıqca isə müəyyən mənada iqlim dəyişmələrinə şahid oluruq".

Ekspert Bakı şəhərinin mövcud hava şəraitindən söhbət açıb, sadə nümunə gətirməklə iqlim dəyişmələrinə qısaca aydınlıq gətirib. Eyni zamanda iqlim dəyişmələrinin həcm və istiqamətinə təsir edəcək təsirləri də açıqlayıb:

"Bakı küləklər şəhəri adlanır. Əgər Bakı şəhərində iki gün külək əsmirdisə, artıq 4- cü günü mütləq külək əsirdi. Son zamanlar küləklərin arasındakı fasilələr çox olur. Bu fasilələr havanın cərəyan etməməsinə, istiliyin artmasına gətirib çıxarır. Bu da insan psixologiyasına mənfi təsir edir. Bilirsiz bütün dövlətlər Paris razılaşmasından irəli gələn öhdəlikləri yerinə yetirsələr, iqlimin orta iqlim temperaturunu 1,5- 2 dərəcə arasında saxlasaq, biz iqlim dəyişməsinin həcmi və istiqamətini azaltmış oluruq. Əgər ki, öhdəliyi yerinə yetirməsələr, atmosferdə karbon qazı çoxalacaq. Bu da yaxşı nəticə verməyəcək. Digər fəsadların heç biri karbon qazının göstərdiyi nəticələri göstərə bilməyəcək".

Ekoloq Telman Zeynalov adıçəkilən məsələni Azərbaycan haqqında irəli sürülmüş kommersantların yerinə yetirdiyi siyasət kimi dəyərləndirib:
"Deyirlər ki, iqlim isinir. Düzdür, bununla razıyam. Ancaq soyuq olan yerlərdə bu keçərlidir. Onlar hələ başa düşə bilmirlər ki, iqlim dəyişməsi axı necə ola bilər?! Atlantik Okeanı yavaş- yavaş soyuyur. Çünki, Arktikadan gələn soyuq onların hamısını üstələyir. Hazırda Azərbaycanda Arktikadan gələn soyuq hava hakimdir. Ümumiyyətlə qeyd edim ki, hər 30-35 ildən bir hava ya isinir, ya da soyuyur. Bu təbiətin qanundur. Kim Azərbaycanın iqlimi haqqında belə fikirlər deyirsə, bu yalnız çirkin kommersiya oyunudur".

Ekoloq Amerika, Rusiya və Qərb dövlətləri arasında həm iqtisadi, həm ekoloji cəhətdən müharibə getdiyini və bu hadisələrin Azərbaycan iqliminə də təsirsiz qalmadığını vurğulayıb. O, həmçinin Azərbaycanda istilərə davamlı mübarizə üçün su qıtlığı məsələsinə də aydınlıq gətirib:

"Ölkəmiz Rusiya ilə Xəzər dənizi ilə həmsərhəd olduğuna görə hazırda ekoloji cəhətdən zərbə altındadır. Onların üzərindən keçirilən ekoloji silahlar - meşə yanğınları, daşqınlar, quraqlıq Azərbaycanın iqliminə də təsirsiz ötüşmür. Bunun nəticəsidir ki, bu gün Azərbaycanda quraqlıq baş verir. Düşünürəm, biz oyunlara qatılmamalıyıq. Cənab Prezidentimizin 2017-ci ildə Kənd təsərrüfatını inkişaf etdirmək məqsədi ilə "Əkin sahələrinin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılmasına və əhalinin içməli suya tələbatının ödənilməsinə dair əlavə tədbirlər haqqında" Sərəncamı var. Bunun nəticəsi olaraq 60-a yaxın subartezian quyusu qazılıb və əhalinin suya olan təlabatı ödənilir. Əgər Azərbaycan üçün ciddi su qıtılğı ilə üzləşsəydi, artezian quyuları dolmazdı. Azərbaycanın üç tərəfi dağ, bir tərəfi dənizdir. Nə qədər desəniz ayağımızın altında su var. Ancaq bu sudan səmərəli istifadə etmək lazımdır".

Şəlalə Babayeva

Telegramda izləyin

instagramda izləyin