Dünya bazarında neftin qiyməti yaxın aylarda 40 dolları ötə bilər-RƏY

OPEC və qeyri-OPEC ölkələri 2022-ci ilin aprelinədək gündəlik neft hasilatının üç mərhələ üzrə azaldılması barədə qəbul edilən qərarın şərtlərini bu gündən icra etməyə başlayacaq.
9 apreldə OPEC və qeyri-OPEC ölkələri nazirlərinin videokonfrans formatında keçirilən X iclasında gündəlik neft hasilatının azaldılması ilə bağlı "Əməkdaşlıq Bəyannamə"si təsdiqlənib.
Qərara əsasən "OPEC+" və digər ölkələr sayəsində mayın 1-dən bazara sutkada 20 milyon barel az neft daxil olacaq.

"OPEC+"ölkələri üzrə gündəlik neft istehsalı ilə bağlı kvotalar may-iyun aylarında 9,7 milyon barel, iyulun 1-dən ilin sonuna kimi 7,7 milyon barel və 2021-ci ilin yanvarından 2022-ci ilin aprelinədək isə 5,8 milyon barel həcmində qərarlaşacaq.

Lakin, Meksikanın hasilat kvotaları may-iyun aylarında 400 min barel əvəzinə 100 min barel müəyyənləşdirilib. Meksikanın öhdəliyinin digər qismini kompensasiya etmək üçün ABŞ-ın öz hasilatını əlavə olaraq 300 min barel azaltması ilə razılaşılıb.

Dünya neft bazarında balansın yaradılması və neftin qiymətinin sabitləşdirilməsi məqsədilə Azərbaycan da üzərinə yeni öhdəliklər götürüb.
2018-ci ilin oktyabr ayında gündəlik xam neft hasilatı 718 min barel olan Azərbaycan yeni Razılaşma çərçivəsində hasilatı həmin səviyyədən 164 min barel azaltmalı olacaq. Bu müddət ərzində Azərbaycan gündəlik xam neft hasilatını 554 min barel həcmində saxlamalıdır.

2020-ci ilin iyul-dekabr aylarında isə "OPEC plus" üzrə gündəlik neft hasilatının 2018-ci ilin oktyabr ayı səviyyəsindən 18% olmaqla 8 milyon barel azaldılması razılaşdırılıb. Bu zaman kvotalar OPEC üzrə gündəlik 4,868 milyon, qeyri-OPEC üzrə isə 3,132 milyon barel müəyyənləşdirilib. Azərbaycan bu dövrdə gündəlik istehsalını 131 min barel azaltmaqla 587 min barel səviyyəsində saxlamalı olacaq.

Əməkdaşlıq Bəyannaməsində 2021-ci ilin yanvar ayından 2022-ci ilin aprelinədək isə "OPEC plus" üzrə gündəlik neft hasilatının 2018-ci ilin oktyabr ayı səviyyəsindən 14% olmaqla 6 milyon barel azaldılması öz əksini tapıb. Bu müddətdə hasilat öhdəlikləri OPEC üçün 3,651 milyon barel, qeyri-OPEC üzrə 2,349 milyon barel nəzərdə tutulub. Azərbaycan isə həmin dövrdə 98 min barel azalma ilə hasilatı 620 min barel həcmində saxlamaq öhdəliyini götürməli olacaq.

Azərbaycan da bu prosesə qoşulub. Bu neftin qiymətinə necə təsir edəcək?

Mövzu ilə bağlı Sonxeber.az-a iqtsiadçı-ekspert Akif Nəsirli açıqlama verib. O, bildirib ki, bazarda təklifin azalması qiymətlərə təsir edən əsas amillərdən biridir:

"Bu baxımdan siz dediyiniz həcmin yarısı qədər də neftin bazara çıxarılması təklifinin azalması əlbəttə, qiymətlərə müəyyən təsir göstərəcək. Amma məsələ burasındadır ki, bu mərhələli şəkildə haradasa sentyabr ayına qədər davam edəcəkdir. Digər tərəfdən neftin qiymətinə təsir edən ikinci əsas amil dünyada iqtisadiyyatın hərəkətə gəlməsidir. Yəni iqtisadiyyat çarxlarının dönməyə başlamasıdır. Son günlər bir sıra Avropa ölkələrində, elə Azərbaycanın özündə də karantin rejiminin yumuşaldılması istiqamətində addımlar atılıb. Bu addımlar hələki çox az ölkəni əhatə edir. Ona görə də neftin qiymətinə təsir edən tələbin artması tendensiyası hələ ortada deyil.

Qeyd edim ki, əsas təsirli vasitə də indiki vəziyyətdə budur. Bazara çıxarılan təklifin azaldılması ilə digər tərəfdən neftə tələbatın artması, yəni dünya iqtisadiyyatının hərəkətə gəlməsi nəticəsində daha çox dünya bazarında neftin qiymətinin artmasını stimullaşdıran amil kimi görünür. O da yəqin ki, növbəti aydan başlayacaqdır. May ayı ərzində neftin qiymətinin 30 dolları keçəcəyi gözlənilmir. Yəni bu ay ərzində proqnozlar təxminən 20-30 dollar arasında olacaq. Amma hesab edirəm ki, iyun ayından iqtisadiyyatın açılmasında daha çox genişlənmə baş verəcək. Biz əsasən iyun-iyul ayında satış qiymətinin hardasa 40 dollara doğru qalxacağını müşahidə edəcəyik. Bu yalnız iyul ayı üçün satılan neft proporsiyalarına aid olacaqdır. Bunun başqa bir tərəfi də var ki, bu da pandemiyanın səngiyib və ya səngiməməsidir. Əgər pandemiya səngiyəcəksə OPEC-in qəbul etdiyi bu qərar önümüzdəki aylarda öz nəticəsini verəcək və neftin qiyməti sentyabr ayına qədər təxminən 40 dolları keçəcək. Bu daha çox pandemiyinanın yox olmasından asılı olan vəziyyətdir. Əgər pandemiya çəkilib gedəcəksə bu payız dünya iqtisadiyyatı öz əvvəlki məcrasına qayıtmağa başlayacaq".

F.Ağayeva

Telegramda izləyin

instagramda izləyin