Rayonlar öz xərclərini ödəmək üçün pulu nədən qazanacaq? - AÇIQLAMA

2025-ci ildə Azərbaycan Respublikasının şəhər və rayonlarından 62-si (Xankəndi şəhəri, Ağdərə, Laçın və Zəngilan rayonları əlavə olunmaqla) xərclərini dövlət büdcəsindən maliyyə yardımı (dotasiya) almadan öz gəlirləri hesabına təmin edəcəklər. Bu barədə "2025-ci il dövlət büdcəsi haqqında" qanun layihəsində bildirilib.

Bəs görəsən Azərbaycan rayonları öz gəlirləri ilə öz xərclərini təmin edəcək vəziyyətdədirlərmi?

Sosioloq Elçin Bayramlı Sonxeber.az – ın mövzu ilə bağlı bu sualını cavablandırıb:

"Azərbaycan rayonlarının çox az bir hissəsi öz gəlirləri ilə öz xərclərini ödəmək iqtidarındadır. Yəni bunu təbii halda etmək olar. Rayonlara qoyulan investisiyaları kəsmək doğru deyil. Ondansa regionlarda elə bir iqtisadi mühit yaratmaq lazımdır ki, həqiqətən də rayon öz gəliri ilə özünü idarə edə bilsin. Bu, bütün dünyada belə tətbiq olunur. Yerli özünü idarəetmə sistemi qurulur və yerli mailiyyə resurslarının çox böyük hissəsi regional idarəetmədə regional xərclərə sərf olunur. Az bir hissəsi isə mərkəzi hökumətə təqdim olunur. Bu baxımdan yanaşma düzgündür, çalışmaq lazımdır ki, rayonlar Bakıdan asılı olmasın. Ölkə iqtisadiyyatının 2/4-ni Bakı verir. Əksər regionlar datasiyalarla -mərkəzi büdcədən ayrılan vəsaitlərlə yaşayır. Bunu dəyişmək lazımdır. Amma dəyişmək təbii proses olmalıdır. Əvvəlcə regionlara iqtisadi investisiyalar yönəldilməlidir. Orda iqtisadi rəqabət mühiti yaradılmalıdır. Bürokratik maneələr aradan qaldırılmalıdır. Azad iqtisadi rəqabət və imkanlardan istifadə etməklə həmin rayon öz gəlirləri ilə öz xərclərini tam şəkildə ödəyə bilər. Belə bir proses aparılsa, əlbəttə ki, Azərbaycan rayonlarının ən azı 90 faizi öz xərclərini ödəyə bilər. Bu proses dünya təcrübəsində olduğu kimi qaydasında aparılsa, ölkənin tarazlıq inkişafı təyin olunsa, rayonların dövlət büdcəsindən asılılığı azalacaq. Sadəcə proses düzgün şəkildə aparılmalıdır. Bütün maneə və problemlər ortadan qaldırılmalıdır. Yoxda süni şəkildə statistika xatirinə etməklə problemlər həll olmur. Səneye müəissiələri olmayan, təsərrüfatları bərbad vəziyyətdə olan rayon necə öz xərclərini özü ödəyə bilər? Necə dotasiyalardan kənar yaşaya bilər? Bu çox çətin məsələdir. Əvvəlcə şərait yaratmaq lazımdır. Onsuz da sonra avtomatik həmin rayon özü iqtisadi gəlirlər əldə edib mərkəzdən asılılığını azaldacaq. Bu məsələyə düzgün yanaşan ölkəkər iqtisadi cəhətdən inkişaf edib tarazlı, regional balans şəraitində yaşayır. Bizdə isə çox ciddi disbalans var. Ölkə iqtisadiyyatı Bakıdan ibarətdir. Bu məsələni kompleks şəklində həll etmək lazımdır".

Çiçək Sadatova

Telegramda izləyin