"Torpaq cəzası" kimlərə kəsiləcək?

Ekspertlər Cinayət Məcəlləsinə əlavə olunan yeni maddənin görünməyən tərəflərini şərh edirlər

Xəbər verdiyimiz kimi, Milli Məclisin sentyabrın 30-da keçirilən iclasında Cinayət Məcəlləsinə 314-2.1-1 maddəsi əlavə olunub. Yeni maddəyə görə, Azərbaycanda kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlardan özbaşına torpaq sahələri ayıranlar ciddi şəkildə cəzalandırılacaqlar.

Əlavədə qeyd edilir ki, qanunvericilikdə müəyyən olunmuş qaydaları pozmaqla vəzifəli şəxs tərəfindən kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaq sahələrini ayırma, yaxud həmin torpaq sahələrində tikinti və ya quraşdırma işlərinin aparılmasına icazə verməyə görə həmin vəzifəli şəxsə 1 ilədək islah işləri və ya 3 ilədək müəyyən vəzifə tutma, müəyyən fəaliyyətlə məşğul olma hüququndan məhrum edilməklə 1 ildən 3 ilədək azadlıqdan məhrum etmə cəzası tətbiq olunur.

Daha bir dəyişiklik isə İnzibati Xətalar Məcəlləsində olub. Dəyişikliyə əsasən, Azərbaycanda meşə fondu torpaqlarının özbaşına tutulması ilə bağlı nəzərdə tutulan cəza aradan qaldırılıb. Həmin cəzanın olduğu 70-ci maddədə meşə fondu torpaqlarının özbaşına tutulması və ya həmin torpaqlardan qanunsuz istifadə edilməsinə görə fiziki şəxslər 700 manatdan 1000 manata qədər, vəzifəli şəxslər 3 500 manatdan 5 000 manata qədər, hüquqi şəxslərin isə 6 500 manatdan 8 000 manata qədər cərimələndiyi qeyd olunmuşdu.

Yeni təklif olunan 88-1.1 maddəyə əsasən isə torpaq sahəsinin məqsədli təyinatına uyğun olmayan başqa məqsədlər üçün istifadə edilməsi üçün fiziki şəxslər 300 manat miqdarında, vəzifəli şəxslər 600 manat miqdarında, hüquqi şəxslər 3000 manat miqdarında cərimə edilir.

"Bu qanun kimlərəsə tətbiq olunacaq, kimlərəsə yox..."

Kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Vahid Məhərrəmov "Bizim Yol"a verdiyi açıqlamada bildirdi ki, torpaqla bağlı əvvəllər də qəbul olunan qanunlarda, qaydalarda məqsəd torpağın zəbt olunmasının qarşısını almaq olub: "İndiyə kimi də kifayət qədər mexanizmlər var idi ki, torpağı zəbt edən şəxslə bağlı cinayət işi açılsın. Ümumiyyətlə torpağı zəbt etmək qeyri-qanunidir. Sovet dönəmində də, sonrakı postsovet dövründə də bu, belə olub. Bu məsələdə nəzarət səlahiyyəti icra orqanlarına verilmişdi. İcra orqanları dövlət orqanlarıdır. Torpaqlardan təyinatı üzrə istifadə etməyənlərə qarşı tədbir görmək əvəzinə dövlət strukturlarının nümayəndələri müəyyən "hörmət" və ya nəyinsə müqabilində qanun pozuntusuna göz yumurdular. Qəbul olunan qayda və qanunlar, təəssüflər olsun ki, işlək deyil. Aydındır ki, bu qanun kimlərəsə tətbiq olunacaq, kimlərəsə yox. Baxın, bu gün ölkədə kifayət qədər torpaq sahələri oliqarxlar tərəfindən ələ keçirilib. Bu işdə vasitəçilər də elə dövlət məmurları olub. İndi oliqarxların əlindən o torpaqları kimlər alacaq?".

V.Məhərrəmovun sözlərinə görə, bu qanun ilk öncə kimsəsizlərə tətbiq olunacaq: "Yəni çıxılmaz vəziyyətdə qalıb dövlət məmurlarının köməyi ilə müəyyən torpaq sahəsi əldə edib ev tikmək istəyənlərə tətbiq olunacaq. İndi həmin torpaq sahəsinin qanunsuz əldə edildiyini irəli sürərək düşəcəklər həmin şəxsin üstünə. Bunun qarşısını almaq üçün həmin torpağı ya sənədləşdirmək lazımdır, ya da cərimə tətbiq etməmək üçün anlaşmaq lazımdır. Təəssüflər olsun ki, ölkədə bu qanunu qəbul eləyənlərin də, hazırlayanların da məqsədi heç də kənd təsərrüfatında, torpaq sahəsində vəziyyətin yaxşılaşması deyil. Bunlar bu qanunu qəbul edirlər ki, bundan istifadə etsinlər. Bilirsiniz ki, məmurlar belə işlərdə asanlıqla anlaşırlar. Qanunun tələbinə uyğun tədbir görmək əvəzinə daha çox bəhanələr gətirməklə qanunu pozanları yola verirlər. Bu, dözülməz haldır. Azərbaycanda torpaq sahələri çox geniş halda zəbt olunub. Torpaqlardan təyinatı üzrə istifadə olunmur. Münbit torpaqlar isə get-gedə dövriyyədən çıxarılır. Ancaq bu da gələcəkdə çox ciddi problem yaradacaq".

Azərbaycanın əhalisinin sürətlə artdığını deyən ekspert bildirir ki, əhalinin ərzaq, qida məhsullarına olan tələbatı ödənilməlidir: "Torpaq əraziləri isə get-gedə azalır. Bu gün infrastruktur layihələri həyata keçirilir. Yollar genişləndirilir, Azərbaycandan borular, yollar keçir. Bütün bunların nəticəsində torpaq sahələri azaldığı halda digər tərəfdən də dediyim kimi oliqarxlar tərəfindən böyük həcmdə torpaq sahələri zəbt olunur. Bəziləri həmin ərazilərdə artıq istirahət mərkəzləri yaradıblar. Düşünmürəm ki, bu qanun qəbul olunduqdan sonra hansısa tədbirlər həyata keçiriləcək. Qanunun tətbiq olunacağı şəxslər isə vurğuladığım kimi kimsəsizlər olacaq".

"Qanunu pozmaq istəyən yenə pozacaq"

Hüquqşünas Əkrəm Həsənov isə düşünür ki, bu, yaxşı haldır, ancaq kifayət deyil: "Torpaq ən dəyərli əmlakdır. Çünki miqdarı məhdud, əhəmiyyəti isə böyükdür. Təəssüf ki, bu ölkədə torpaq bazarında yeyintilər çoxdur. Kim gəldi, kimə gəldi dövlət və bələdiyyə torpaqlarını satır, icarəyə verir, özbaşına tikir. Ən əsası isə proses qeyri-şəffafdır. Bu baxımdan cəzanın güclənməsi yaxşıdır. Ancaq yenə də azdır. Torpaq elə əhəmiyyətlidir ki, belə cəzalar da azdır. Pozmaq istəyən yenə pozacaq və rüşvətlə canını qurtarmağa ümid edəcək. Başqa alət lazımdır. Daşınmaz əmlak reyestri tam şəffaf olmalıdır. İnternetdə yerləşdirilməlidir. İstənilən şəxs ora baxıb hansı torpağın kimə mənsub olmasını görə bilməlidir. Bu halda ictimai nəzarət olacaq. Qanunu pozan biləcək ki, cinayətini hər kəs ifşa edə bilər. Deməli, rüşvətlə canını qurtara bilməyəcək".//bizimyol.info

Telegramda izləyin

instagramda izləyin