"Azərbaycan hələ SSRİ dövründə çay istehsalı sahəsi üzrə ixtisaslaşmış ölkələrdən biri idi"-RƏY

21 May Beynəlxalq Çay Günüdür. BMT mütəxəssisləri qlobal ərzaq təhlükəsizliyini və yoxsulluqla mübarizəni təmin etmək üçün 2030-cu ilədək olan müddətdə Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinin (SDG) gündəliyinə çay istehsalının və emalının dəstəklənməsi məsələsini daxil etmişdir.

Ölkədə çay plantasiyaları (ümumi sahəsi 1140,5 hektar) bərpa olunur, "AzersunHolding" və "Astaraçay" fabrikləri Rusiya, Qazaxıstan, Küveyt, Latviya və Polşaya ixraclarını genişləndirirlər.

Azərbaycanda çay istehsalı və əhəmiyyəti barədə iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov Sonxeber.az-a danışıb.
Ekspert bildirib ki, Azərbaycan hələ SSRİ dövründə çay istehsalı sahəsi üzrə ixtisaslaşmış ölkələrdən biri idi. Burada əsas problem ondan ibarətdir ki, Azərbaycanın coğrafi şəraitini nəzərə alsaq, çay istehsalının genişləndirilməsi imkanları məhduddur. Çünki bu, əsasən iqlim şəraitinə uyğun olaraq daha çox cənub zonası üçün əlverişlidir:
"Ümümiyyətlə bizim yanaşmamız ondan ibarətdir ki, ölkənin torpaq, təbii ehtiyatları, iqlim şəraiti kənd təsərrüfatı aspektindən yenidən qiymətləndirilməlidir. Eyni zamanda bütün rayonlar üzrə konkret inkişaf strategiyaları hazırlanmalıdır. Hazırda dünyada əsas problem əhalinin artım sürəti qarşısında ərzaq təhlükəsizliyi və ərzaq təminatının daha da təkmilləşdirilməsi, intensiv inkişaf modelinin hazırlanmasıdır. Bu baxımdan məhdud ərazilərdə çay istehsalının təmin edilməsi istiqamətində daha çevik və dövlət dəstəyi proqramları hazırlanmalıdır.

Çay istehsalı uzun müddət mənfəət verən fəaliyyət sahələrindən hesab olunur. Buna görə də daha aşağı faizli ucuz vəsaitlər ilə bu istiqamətdə fəaliyyət göstərən sahibkarlara dəstək zərurəti vardır. Eyni zamanda müəyyən qədər maarifləndirmə, paralel olaraq da regional səviyyədə akademik araşdırmaların aparılması və bu yol ilə də dayanıqlı inkişafın təmin edilməsi istiqamətində dövlət dəstəyinə ehtiyac vardır. Çünki bir çox hallarda biz müşahidə edirik ki, sahibkarlıqda daha çox ənənəvi üsullardan istifadə olunur. Nəticədə bu da məhsuldarlığı aşağı salır. Xüsusilə də Azərbaycanın çay istehsalı ilə məşğul olan zonalarının daha dəqiq qiymətləndirilməsi, yeni çay növlərinin ölkəyə gətirilməsi həmçinin bu istiqamətdə sortlaşdırmanın və məhsuldarlığın artırılmasının müəyyən bir qisminin kompensasiya olunması növbəti dövrlərdə bu sahənin daha da geniş formada inkişafına gətirib çıxarda bilər. Yəni resurslardan mümkün qədər səmərəli istifadə edilməlidir.

Həmçinin qeyd etdiyimiz kimi ilkin kapital çatışmazlığı ilə bağlı və uzunmüddətli dövrdə investisiya tələb edən sahənin olmasını nəzərə alaraq bu istiqamətdə əlavə maliyə dəstəyi, maliyə imkanları artırılmalıdır. Amma ümumiyyətlə götürəndə son dövrlərdə müəyyən qədər bu sahədə müsbətə doğru dinamika hiss olunmaqdadır. Ümid edirik ki, post neft dövründəkənd təsərrüfatı sahəsi Azərbaycan iqtisadiyyatının əsas inkişaf istiqamətlərinə çevriləcəkdir. Düşünürəm ki, bu xüsusilə də ölkə daxilində tələbin ödənilməsi baxımından da kifayət qədər əhəmiyyətlidir. Çünki Azərbaycan faktiki olaraq bu gün özünü çay məhsulları ilə tam təmin edə bilən ölkələrdən deyil amma bunun üçün müəyyən resurslar, imkanlar vardır. Bu aspektdən daxili istehlakın idxaldan asılılığı prinsipi nəzərə alınmaqla geniş formada dəstək proqramları yolu ilə bu sahəni inkişaf etdirmək imkanları mövcuddur".

F.Ağayeva

Telegramda izləyin

instagramda izləyin