Dövlət dəstəyinə ehtiyac duyan bazar

Dövlət dəstəyinə ehtiyac duyan bazar"Səhm bazarının yaranması və inkişafı üçün tələb olunan infrastruktur elementləri mövcuddur, yoxsa yox? Son 20 ildə Azərbaycanda qiymətli kağızlar bazarının bütün əsas elementləri, yəni fond birjası, depozitar, investisiya şirkətləri, nəzarət orqanı, normativ-hüquqi baza yaradılıb və inkişaf etdirilir. Beləliklə..."

Son dövrlərdə "Azərbaycan şirkəti səhmdarlarına dividend ödəyəcək" başlıqlı xəbərlərlə tez-tez rastlaşırıq. İqtisadiyyatın inkişafında güclü təsirə malik olan səhm bazarında işartılar görünsə də, hələ ki, istənilən səviyyədə deyil. Bəs nə üçün Azərbaycanda səhm bazarını formalaşdıra bilmirik? Niyə bizdə böyük müəssisənin səhmdarı olub illik qazanc sahibi olanlar barmaqla sayılacaq qədər azdır? Problem nədir və hansı addımlar atılmalıdır?

"Səhmdar cəmiyyətlər daha çox inkişaf edərsə..."

Millət vəkili Vüqar Bayramlı da "Kaspi"yə açıqlamasında təsdiqləyir ki, ölkədə qiymətli kağızlar bazarı son zamanlar zəif inkişaf edən sahələrdəndir: "Bu bazarın inkişafı ilə bağlı həm Mərkəzi Bank, həm də digər qurumlar tərəfindən işlər görülsə də, Azərbaycan iqtisadiyyatındakı payı yüksək deyil. Çünki Azərbaycanda səhmdar cəmiyyətləri müəssisələrin digər formaları ilə müqayisədə daha zəif inkişaf edib. Xüsusən də, özəlləşmə prosesindən sonra səhmdar cəmiyyəti kimi yaranan yeni müəssisələr sonradan firma kimi formalaşmağa başladı. Səhm bazarının inkişafı səhmdar cəmiyyətlərinin inkişaf səviyyəsindən birbaşa asılıdır. Əgər səhmdar cəmiyyətlər daha çox inkişaf edərsə və şirkətlər səhmdar cəmiyyət formasında fəaliyyət göstərməyə üstünlük verərsə, bu bazar da inkişaf edər. Bu istiqamətdə dövlət dəstəyinin gücləndirilməsinə ehtiyac var".

"Son iki ildə aktivlik var"

Daxili və xarici bazarlarda ticarət bölməsi üzrə mütəxəssis Elçin Məmmədov deyir ki, hazırda respublikada 2000-dən çox səhmdar cəmiyyətlər mövcuddur və bu cəmiyyətlərdən bir hissəsinin səhmləri Bakı Fond Birjasında tədavüldədir: "Onların arasında mənfəətlə çalışan, stabil dividend ödəyən şirkətlər də var. İnvestorların bu şirkətlərin səhmlərinə maraq göstərməsi, onlarla ticarətin nisbətən daha aktiv aparılmasının əsas səbəblərindəndir. 2021-ci ildə Azərbaycanda səhmlərlə ilkin bazarda 211 milyon, təkrar bazarda isə təxminən 67 milyon manat həcmində alqı-satqı əqdi bağlanıb. Bu göstəricilər qiymətli kağızlar bazarının ümumi həcmi ilə müqayisədə kiçik görünsə də, ölkəmizdə səhm bazarının yox olmasını deməyə əsas vermir. Son 10 il ərzində ölkəmizdə səhm və ümumilikdə qiymətli kağızlar bazarının inkişafı üçün mühüm tədbirlər görülüb. Bazarın effektiv fəaliyyəti üçün bazar infrastrukturunun bütün elementləri artıq yaradılıb və aktiv fəaliyyət göstərir. İnvestorların hüquqlarının müdafiəsi, qiymətli kağızların buraxılışı və tədavülü, bazarın peşəkar iştirakçılarının lisenziyalaşdırılması, fəaliyyəti və digər aidiyyəti məsələləri tənzimləyən qanunvericilik bazası yaradılıb. Son iki ildə bu sahədə aktivlik var. Ümid edirəm ki, biz yerli bazarda aktiv istiqraz buraxılışı ilə yanaşı, səhm buraxılışı vasitəsi ilə də kapital cəlb edilməsinə maraq göstərən şirkətlərin sayında artım görəcəyik".

İki əsas problem var

Ekspertin sözlərinə görə, bu sahədə iki əsas problem var: "İlk problem infrastrukturdur. Səhm bazarının yaranması və inkişafı üçün tələb olunan infrastruktur elementləri mövcuddur, yoxsa yox? Son 20 ildə Azərbaycanda qiymətli kağızlar bazarının bütün əsas elementləri, yəni fond birjası, depozitar, investisiya şirkətləri, nəzarət orqanı, normativ-hüquqi baza yaradılıb və inkişaf etdirilir. Beləliklə, infrastruktur baxımından səhm bazarının inkişafı qarşısında hazırda maneə durmur. İkinci problem səhmlərin tələb-təklif problemidir. Yəni səhm buraxmaq yolu ilə qiymətli kağızlar bazarından kapital cəlb etmək niyyətində olan şirkətlərin və vəsaitlərini bu səhmlərə yatırım etmək niyyətində olan investorların mövcudluğu müzakirə mövzusuna çevrilir. Əgər biz bu gün yerli şirkətlərin səhmlərinə investisiya edən və etmək istəyən şəxslər tapa biliriksə, səhm buraxaraq kapital cəlb etmək istəyən şirkət tapmaq çox çətindir. Fikrimcə, bunun əsas səbəbi biznes sahiblərinin də yaratdıqları şirkətlərdə mülkiyyət paylarının səhm satışı vasitəsi ilə kənar şəxslərə ötürülməsinə tərəddüdlə yanaşmasıdır. Bu cür yanaşmanı tək bizim ölkədə yox, bir çox kontinental Avropa ölkələrində də müşahidə etmək olar. Misal üçün, Avropanın ən böyük ölkələrindən və dünyanın aparıcı iqtisadiyyatlarından biri olan Almaniyada da bir çox nəhəng şirkətlər səhmdar cəmiyyəti formasında təsis olunsa da, səhmləri birjada ticarət edilmir. Fikrimcə, kapital bazarının daha çox istiqraz yönümlü və ya səhm yönümlü olmasını ölkənin inkişaf səviyyəsi ilə yox, həmin ölkədə bərqərar olunmuş iqtisadi münasibətlər mədəniyyəti ilə daha çox əlaqələndirmək olar".

"Əhalinin maliyyə savadlılığı artırılmalıdır"

Mütəxəssis vurğulayır ki, bu sahəyə marağı artırmaq üçün əhalinin maliyyə savadlılığı artırılmalıdır: "Həmçinin kapital bazarında mövcud investisiya alətlərinin çeşidi artırılmalıdır. Maliyyə savadlılığının artırılması tədbirləri ilə dövlət qurumları, təhsil ocaqları və sözsüz ki, bazarın peşəkar iştirakçıları məşğuldur. Bazarda mövcud investisiya alətlərinin genişləndirilməsi isə ilk növbədə peşəkar iştirakçıları olan investisiya şirkətlərindən asılıdır. Onlar qısa müddətdə kapital bazarında təcrübəsi olmayan sıravi vətəndaşlardan aktiv investor kütləsi formalaşdırmaq potensialına malikdir. Misal üçün, əhali arasında yaxşı tanınan şirkətin istiqraz və xüsusilə də səhmlərinin kütləvi təklif üsulu ilə bazara buraxılması və prosesin KİV-lərdə geniş təbliğ edilməsi vətəndaşların marağını bu investisiya alətinə çəkə bilər. Nəticədə bir dəfə qiymətli kağıza investisiya etmiş şəxsin ikinci dəfə də digər alətə investisiya etmək ehtimalı artır ki, bu da öz növbəsində həmin şəxsin aktiv investor təbəqəsinə daxil olmasına şərait yaradır".


Sonxeber.az
Telegramda izləyin
İqtisadiyyat   Baxılıb: 788   Tarix: 10 iyul 2022  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş


Oxşar xəbərlər

.

Azərbaycan iqtisadiyyatı 5% artıb

2024-cü ilin yanvar-oktyabr aylarında ölkədə 103 milyard 495.8 milyon manatlıq və ya əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 4.9% çox ümumi daxili məhsul istehsal olunub. xəbər verir ki, bu barədə Dövlət Statistika Komitəsi məlumat yayıb. Bildirilib ki, iqtisadiyyatın neft-qaz sektorunda əlavə dəyər 1.

16 noyabr 2024
.

Bakıda fantastik qiymətə alça satılır

Başa çatmaqda olan payız mövsümdə Bakıda fantastik qiymətə alça satışa çıxarılıb. Ekzotik meyvə mağazasından Qaynarinfo-ya verilən məlumata görə, Avstraliyadan gətirilən göyçənin 5 ədədi 50 manata, 10 ədədi 70 manata, 15 ədədi isə 90 manata 10 təklif edilir. Məlumata görə, hazırda mağazada cümə endirim

4 dekabr 2024
.

İstehsalı artsa da, dəyəri düşməyən QARA KÜRÜ - ŞƏRH

Ölkəmizdə qara kürünün istehsalı da, xaricdən idxalı da artıb. Bununla belə, daxili bazarda bu məhsul ucuzlaşmır. Ekspertlər bunu istehsalın az olması və yalnız ixrac üçün nəzərdə tutulması ilə əlaqələndirirlər. 2024-cü ilin yanvar-sentyabr ayları ərzində Azərbaycanda 617.1 kiloqram nərə balığı kürüs

14 dekabr 2024
.

Balıqların qiyməti bahalaşdı - Ən çox bu balıqlar alınır

Balıq bazarında yerli məhsulların qiyməti bahalaşıb, alıcı sayı azalıb. Səbəb balıq yeminin bahalaşması ilə yanaşı xəzərə mənsub balıqlarının sayının qıtlığı ilə əlaqəlidir. Xaricdən gətirilən dəniz məhsulları bazarda liderlik edir. Bu siyahıda Qara dəniz məhsullarının sayı birincidir. Balıq satışı üzr

25 noyabr 2024
.

İnfilyasiyanın artıması nə ilə bağlıdır? - AÇIQLAMA

Gələn ilin oktyabr ayında Azərbaycanda 5,8% həddində inflyasiya gözlənilir. Bu barədə məlumat Mərkəzi Bankın "Pul siyasəti icmalı"nda yer alıb. Bildirilib ki, bu ilin oktyabr ayı üçün inflyasiya proqnozu 5,1% təşkil edib. Bu isə o deməkdir ki, gələn ilin inflyasiya proqnozu bu ilkindən 0,

6 dekabr 2024
.

"Hinduşka"nın qiyməti niyə bahadır?

Bayrama yaxın hind toyuğunun qiymətinin artması müşahidə olunur. xəbər verir ki, bu artımın bir neçə əsas səbəbi vardır. İlk növbədə hind toyuğunun istehsalı digər toyuq növlərinə nisbətən daha çətin və bahalıdır. Hindtoyuqları daha çox yem və xüsusi qayğı tələb edir. Bu da istehsalçıların xərclərin

14 dekabr 2024
.

HORECA sahəsi böyük tədbirlərə hazırlığını göstərir

Azərbaycan iş adamlarının ünsiyyət və müzakirə platforması olan "Networking Azerbaijan" Biznes Klubu ölkənin HORECA (otel, restoran,kafe) sektorunun rəhbərlərini bir araya toplayıb. xəbər verir ki, tədbir iştirakçıları qeyri-rəsmi şəraitdə bir-birinin fəaliyyəti və yenilikləri ilə tanış olma

24 oktyabr 2024
.

Azərbaycanda minik və yük avtomobili istehsalı kəskin artıb

Bu ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycanda 4 433 ədəd minik avtomobili istehsal olunub. "Trend"in Dövlət Statistika Komitəsinə istinadən məlumatına görə, bu, əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2 057 ədəd və ya (86.6%) çoxdur. Ötən ilin 10 ayında ölkədə 2 376 ədəd minik avtomobili istehsa

30 noyabr 2024
.

Azərbaycandan Avropaya nə qədər qaz ixrac olunub? - RƏQƏMLƏR

Bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycandan Avropaya 9,4 milyard kubmetr qaz ixrac olunub. Qaynarinfo xəbər verir ki, bunu energetika naziri Pərviz Şahbazov "X" sosial şəbəkəsindəki hesabında bildirib. Məlumata görə, bu aylar ərzində Türkiyəyə 7,3 milyard kubmetr, Gürcüstana isə 1,7 milyar

14 oktyabr 2024