Anası onu dünyaya gətirəndə öldü, atasını xilas edən adamla evləndi, sığınacaqda qaldı

Anası onu dünyaya gətirəndə öldü, atasını xilas edən adamla evləndi, sığınacaqda qaldıSonxeber.az Kulis.az-a istinadən məşhur fransızdilli Azərbaycan yazıçısı Banin (Ümmülbanu Əsədullayeva) haqqında maraqlı faktları təqdim edir.

Banin (Ümmülbanu Əsədullayeva) 1905-ci ild dekabrın 18-i Bakıda, milyonçu Şəmsi Əsədullayevin oğlu Mirzə Əsədullayevlə Musa Nağıyevin qızı Ümmülbanunun ailəsində dünyaya gəlib.

***

Anası doğuş zamanı pis şərait ucbatından möhkəm soyuqlayır. Tərs kimi həmin günü hava bərk çovğun olduğundan yollar qarla və buzla bağlı olur. Və qadına heç bir tibbi yardım göstərmək mümkün olmur.

***

Ana dünyasını dəyişir, körpə qızcığaz isə sağ qalır. Anası öldükdən sonra Mirzə Əsədullayev sonuncu qız övladının adını rəhmətlik qadının şərəfinə Ümmülbanu qoyur. Həmin gündən Əsədullayevlər nəslinə balaca bir qızcığaz da qoşulur. Həyat yolaşı rəhmətə gedəndən sonra Mirzə Əsədullayev xeyli vaxt dul qalır. O, dörd qızının təlim-tərbiyəsi üçün əcnəbi əsilli, savadlı, mədəni dayələr tutur. Qızlarına təhsil almaları, başqa dilləri öyrənmələri üçün hər cür şərait yaradır.

***

Bir müddət sonra Mirzə Əsədullayev subaylığın daşını atıb cavan və yaraşıqlı bir xanımla ailə həyatı qurur. Ailə qurduqdan sonra övladlarını büsbütün dayələrin ixtiyarına buaxır. Ən sonuncu qızını isə ümumiyyətlə çox nadir hallarda görüb onunla hal-əhval tutur.

***

Həmin kiçik qızcığaz dərin həyat müşahidələri, özünün inanılmaz güclü yaddaşı ilə ətrafda, ailədə, ölkəsində baş verənləri öz yaddaşının dərinliklərinə köçürüb nəqş edir. Sanki o, illər sonra başına gələcək hadisələri, əhvalatları əvvəlcədən hiss edib duyur...

***

Ümmülbanu dünyaya gələrkən o biri bacıları ondan yaşça çox böyük olurlar. Bunun üçün də onun tərbiyəsinə özünə ikinci ana hesab etdiyi alman əsilli Anna adlı qadın məşğul olur. Bu qadın əsl ana kimi onun qayğısına qalıb, nazını çəkir. Böyüdükcə ona cəmiyyətdə necə davranmaq lazım gəldiyini başa salır.

***

Lakin, onun yeniyetməlik illərinə bunları şamil etmək olmur. Çünki, 1917-ci il oktyabr inqilabının küləkləri Azərbaycana doğru hərəkət edir. Və qısa zaman ərzində milyonçuları dilənçiyə çevirir. Bu güclü dəyişiklikdən Ümmülbanunun atası və ailəsi də öz nəsibini alır. O vaxtlar baş nazir vəzifəsini icra edən Mirzə Əsədullayev bütün varidatı müsadirə olunmaqla həbs olunur. Ümmülbanu ailəsi ilə Bakıda yaşamalı olur. Ancaq sonradan onun ailə üzvləri bacıları, analığı Bakını tərk edib Fransaya köç edirlər.

***

Bir müddət sonra Balabəy Qocayev adlı çox nüfuzlu bir gənc Mirzə Əsədullayevi həbsdən xilas edib onun Fransaya mühacirət etməsinə köməklik edir. Əvəzində isə Ümmülbanu Əsədullayeva ilə ailə qurur. Xeyli vaxt birlikdə yaşayan cütlük sonradan Gürcüstana, ordan isə Türkiyəyə köç edirlər. Daha sonra iş elə gətirir ki, Ümmülbanu özü təkcə Franya köçür.

***

Həyat yoldaşına zərrə qədər də olsa sevgi hissi duymayan Ümmülbanuya bu ayrılıq hava-su kimi gərəkli olur. Sonralar o, həmin adamdan boşanmaq üçün yeddi il zəhmət çəkməli olur.

***

Fransanın paytaxtı Paris şəhərində məskunlaşan Əsədullayevlər ailəsi bir müddət Bakıdan gətirdikləri daş-qaşları satıb həmin pullarla rahat ömür sürülər. Lakin, daş-qaşlar bitdikdən sonra ailənin aclıq dolu günləri başlayır. Ailə üzvləri, xüsusilə də analığı ilə yollaşmayan Ümmülbanu ailəsindən ayrılıb kiçik bir işçi daxmasında sığınacaq tapır. Satıcılıqdan tutmuş manikenliyə qədər hər çətin işi sınayan gələcəyin yazıçısı dolanmaq üçün gəliri daha çox manikenkilikdən əldə edir.

***

Ümmülbanu zahirən o qədər də gözəl olmayan utancaq və kompleksli bir qadın olur. O, çox vaxtı xarici görünüşü və xasiyyəti haqqında bədgüman olur ki, bu da ona həyatda bir çox əngəllər törədir.

***

Bir müddət keçdikdən sonra o, Parisdə toplaşan bir çox ölkələrin mühacir və yaradıcı insanları ilə ünsiyyət yaradır. Həmin insanlardan sıx təmasda olduğu Nobel mükafatçısı, rus yazıçısı İvan Bunin və satirik rus yazıçısı Nadejda Teffi olur. Ümmülbanu İvan Buninlə ilk dəfə Teffi vasitəsi ilə tanış olur. Tanışlıqdan sonra Bunin Ümmülbanunu "Şamaxı şəhzadəsi" alandırır. Bundan başqa o, bir çox rəssamlarla, musiqiçilərlə də sıx yaradıcı münasibətdə olur. Onlarla mütamadi görüşən və məktublaşan Ümmülbanu bir çox dostlarının məsləhəti ilə başına gələnləri qələmə almağa başlayır. Və bu sınağı çox uğurlu alınır.

***

Ard-arda bir çox kitabların müəllifi olan Ümmülbanu Fransada Banin adı ilə şöhrət qazanır. Onun ən məşhur romanları "Qafqaz günlər" və "Paris günləri" olur. Lakin, onun yaradıcılığı bu kitablarla bitmir. "Ernst Yungenlə görüş" (1951), "Mən tiryəki seçdim" (1959), "Sonra" (1961), "Xarici Fransa" (1968), "Sonuncu ümidin zovu" (1971), "Ernst Yungenin portreti" (1971), "Ernst Yungen müxtəlif sifətlərdə" (1989) romanları geniş oxucu kütləsi qazanır. Baninin sonuncu dərc olunmuş kitabı - "Mariya mənə nə danışdı?" romanı olur.

***

Həyatı boyu çox çətinliklərlə qarşılaşan Ümmülbanu heç zaman sınmır və çox uzun bir ömür sürür. Heç bir zaman övladı olmur. 1980-ci illərin əvvəlinədək o, fransız yazıçısı kimi tanınır. Lakin, sonradan onun iki kitabı doğma dilə tərcümə olunur.

***

Fransız ədəbiyyatına qaynayıb-qarışmasına baxmayaraq, Banin öz xalqını heç vaxt yaddan çıxarmayıb. O, Dağlıq Qarabağda baş verən hadisələrdən olduqca dərin həyəcan keçirərmiş. Banin Parisdə "Azərbaycan evi" assosiasiyasının üzvü olub. O, Fransanın kütləvi informasiya vasitələrində mütəmadi olaraq Qarabağ hadisələrində xalqı müdafiə edən məqalələrlə çıxış edib.

1992-ci il oktyabrın 29-da Fransanın "Fiqaro" qəzeti ölkəni sarsıdacaq bir məlumat yayır: "İlk fransızdilli azərbaycanlı yazıçı Banin vəfat edib..."


Sonxeber.az
Telegramda izləyin
Mədəniyyət   Baxılıb: 1473   Tarix: 23 iyul 2022  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş


Oxşar xəbərlər

.

Rusiya və Türkiyə nümayəndələri Şahbulaq qalasında

Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə işğaldan azad edilmiş Ağdam rayonuna səfər edən Türkiyə və Rusiya nümayəndə heyətləri Şahbulaq qalasında olublar.  xəbər verir ki, qonaqlara Şahbulaq qalası haqqında məlumat verilib. Bildirilib ki, XVII əsrə aid bu qala Qarabağ ərazisindək

27 iyun 2021
.

Azərbaycan xalçalarının daha geniş tanınması üçün QR kod sistemi tətbiq edilir - FOTO

"Azərxalça" ASC Azərbaycan xalçalarının daha geniş miqyasda tanınması üçün QR kod sistemi tətbiq edir. Toxunan xalçaların hər birinin arxasında xüsusi QR kodlar yerləşdiriləcək. Bu barədə -a "Azərxalça" ASC-nin mətbuat katibi Xatuna Abdullayeva məlumat verib. O bildirib ki, buna qədə

10 sentyabr 2021
.

Yaqub Zurufçunun dəfn olunacağı yer AÇIQLANDI

Koronavirusdan vəfat edən Əməkdar artist Yaqub Zurufçunun dəfn olunacağı yer müəyyənləşib. xəbər verir ki, Yaqub Zurufçu bu gün "Qurd qapısı" qəbristanlığında Xalq artistləri Arif Quliyev və Rəmişin məzarları yanında torpağa tapşırılacaq. *. Koronavirusdan vəfat edən Əməkdar artist Yaqub Zurufç

15 sentyabr 2021
.

Alim Qasımov Moskvada Teatr Festivalında çıxış edəcək

A.P.Çexov adına XV Beynəlxalq Teatr Festivalı Bakıdan Azərbaycanın Xalq artisti Alim Qasımovun ansamblını Rusiyanın Moskva şəhərinə qastrol səfərinə gətirib. Bu barədə TASS xəbər yayıb. "Sevgi üzərində qurulan dünya" musiqi kompozisiyası 3 və 4 iyul tarixlərində Moskva Beynəlxalq Musiqi Evini

3 iyul 2021
.

"Onlar millətin üz qarası, faciəsidir" - Flora Kərimova

"Bu nə dəhşətdir biz görürük? Bu kimi hadisələr millətin üz qarası, faciəsidir. Qadın ərinin vəhşiliyindən şikayət edir barışdırırlar ki, "ailə münaqişəsidir". Sonra başı kəsilir. Altı aylıq körpə boğulur". Axşam.az xəbər verir ki, bu sözləri Xalq artisti Flora Kərimova yazıb. Müğənn

25 avqust 2021
.

Flora Kərimova təltif edilməsindən danışdı: "Ali Baş Komandan mənə əsgər kimi baxdı..." - VİDEO

"Qəflətən oldu. Mənə zəng etdilər, təbrik etdilər, and içdim ki, xəbərim yoxdur". -ın məlumatına görə, bu sözləri APA TV-yə açıqlamasında Xalq artisti Flora Kərimova Prezident İlham Əliyev tərəfindən "Şərəf" ordeni ilə təltif edilməsi ilə bağlı deyib. "Nə etmişəmsə millətim üçü

31 iyul 2021
.

"Fəxri adlar alveri, hərcmərclik..." - Azər Qəribdən Operativ Qərargaha çağırış

Bizim vaxtlarımızda Bakının teatral həyatı çox parlaq idi. Yeni tamaşalar, dahi sənətkarlar, mənim həmyaşıdlarımdan soruşun, hamısı zamanında bütün teatrlarda olub". xəbər verir ki, bunu tanınmış teleaparıcı Azər Qərib deyib. O bildirib ki, sonra həyat çətinləşdi, 90-cı illər gəldi və teatral həya

22 avqust 2021
.

Beşinci əsrə aid qədim Qum məbədi necə qorunur? – VİDEO

Azərbaycanın hər daşında bir tarix var. Qaxda yerləşən Qum məbədi də tariximiz üçün ən dəyərli abidələrdən hesab olunur. Bu tikili qədim albanların şimal-qərb bölgəsindəki dini məbədlərinin mərkəzi kimi bilinir. Ancaq, Baku TV-nin qaynar xəttinə məbəddə mühafizəçinin olmadığı, məbədin həyətində hasarı

18 iyul 2021
.

"Bir qızım məmur, o biri diplomatdır" - Ailəsindən danışdı

"Heç kimin həyatına qarışmıram. Hər kəsin hüququdur həyatını istədiyi kimi yaşasın. Rahat insanam: gözüm toxdur, paxıl deyiləm, borcum yoxdur. Ömrümboyu kredit götürməmişəm. Ayağımı yorğanıma görə uzadıram. Səbrli adam olmuşam. 80 rubl maaşla iki uşaq dolandırdığım vaxt olub". xəbər verir ki

27 iyul 2021