Anası onu dünyaya gətirəndə öldü, atasını xilas edən adamla evləndi, sığınacaqda qaldı

Anası onu dünyaya gətirəndə öldü, atasını xilas edən adamla evləndi, sığınacaqda qaldıSonxeber.az Kulis.az-a istinadən məşhur fransızdilli Azərbaycan yazıçısı Banin (Ümmülbanu Əsədullayeva) haqqında maraqlı faktları təqdim edir.

Banin (Ümmülbanu Əsədullayeva) 1905-ci ild dekabrın 18-i Bakıda, milyonçu Şəmsi Əsədullayevin oğlu Mirzə Əsədullayevlə Musa Nağıyevin qızı Ümmülbanunun ailəsində dünyaya gəlib.

***

Anası doğuş zamanı pis şərait ucbatından möhkəm soyuqlayır. Tərs kimi həmin günü hava bərk çovğun olduğundan yollar qarla və buzla bağlı olur. Və qadına heç bir tibbi yardım göstərmək mümkün olmur.

***

Ana dünyasını dəyişir, körpə qızcığaz isə sağ qalır. Anası öldükdən sonra Mirzə Əsədullayev sonuncu qız övladının adını rəhmətlik qadının şərəfinə Ümmülbanu qoyur. Həmin gündən Əsədullayevlər nəslinə balaca bir qızcığaz da qoşulur. Həyat yolaşı rəhmətə gedəndən sonra Mirzə Əsədullayev xeyli vaxt dul qalır. O, dörd qızının təlim-tərbiyəsi üçün əcnəbi əsilli, savadlı, mədəni dayələr tutur. Qızlarına təhsil almaları, başqa dilləri öyrənmələri üçün hər cür şərait yaradır.

***

Bir müddət sonra Mirzə Əsədullayev subaylığın daşını atıb cavan və yaraşıqlı bir xanımla ailə həyatı qurur. Ailə qurduqdan sonra övladlarını büsbütün dayələrin ixtiyarına buaxır. Ən sonuncu qızını isə ümumiyyətlə çox nadir hallarda görüb onunla hal-əhval tutur.

***

Həmin kiçik qızcığaz dərin həyat müşahidələri, özünün inanılmaz güclü yaddaşı ilə ətrafda, ailədə, ölkəsində baş verənləri öz yaddaşının dərinliklərinə köçürüb nəqş edir. Sanki o, illər sonra başına gələcək hadisələri, əhvalatları əvvəlcədən hiss edib duyur...

***

Ümmülbanu dünyaya gələrkən o biri bacıları ondan yaşça çox böyük olurlar. Bunun üçün də onun tərbiyəsinə özünə ikinci ana hesab etdiyi alman əsilli Anna adlı qadın məşğul olur. Bu qadın əsl ana kimi onun qayğısına qalıb, nazını çəkir. Böyüdükcə ona cəmiyyətdə necə davranmaq lazım gəldiyini başa salır.

***

Lakin, onun yeniyetməlik illərinə bunları şamil etmək olmur. Çünki, 1917-ci il oktyabr inqilabının küləkləri Azərbaycana doğru hərəkət edir. Və qısa zaman ərzində milyonçuları dilənçiyə çevirir. Bu güclü dəyişiklikdən Ümmülbanunun atası və ailəsi də öz nəsibini alır. O vaxtlar baş nazir vəzifəsini icra edən Mirzə Əsədullayev bütün varidatı müsadirə olunmaqla həbs olunur. Ümmülbanu ailəsi ilə Bakıda yaşamalı olur. Ancaq sonradan onun ailə üzvləri bacıları, analığı Bakını tərk edib Fransaya köç edirlər.

***

Bir müddət sonra Balabəy Qocayev adlı çox nüfuzlu bir gənc Mirzə Əsədullayevi həbsdən xilas edib onun Fransaya mühacirət etməsinə köməklik edir. Əvəzində isə Ümmülbanu Əsədullayeva ilə ailə qurur. Xeyli vaxt birlikdə yaşayan cütlük sonradan Gürcüstana, ordan isə Türkiyəyə köç edirlər. Daha sonra iş elə gətirir ki, Ümmülbanu özü təkcə Franya köçür.

***

Həyat yoldaşına zərrə qədər də olsa sevgi hissi duymayan Ümmülbanuya bu ayrılıq hava-su kimi gərəkli olur. Sonralar o, həmin adamdan boşanmaq üçün yeddi il zəhmət çəkməli olur.

***

Fransanın paytaxtı Paris şəhərində məskunlaşan Əsədullayevlər ailəsi bir müddət Bakıdan gətirdikləri daş-qaşları satıb həmin pullarla rahat ömür sürülər. Lakin, daş-qaşlar bitdikdən sonra ailənin aclıq dolu günləri başlayır. Ailə üzvləri, xüsusilə də analığı ilə yollaşmayan Ümmülbanu ailəsindən ayrılıb kiçik bir işçi daxmasında sığınacaq tapır. Satıcılıqdan tutmuş manikenliyə qədər hər çətin işi sınayan gələcəyin yazıçısı dolanmaq üçün gəliri daha çox manikenkilikdən əldə edir.

***

Ümmülbanu zahirən o qədər də gözəl olmayan utancaq və kompleksli bir qadın olur. O, çox vaxtı xarici görünüşü və xasiyyəti haqqında bədgüman olur ki, bu da ona həyatda bir çox əngəllər törədir.

***

Bir müddət keçdikdən sonra o, Parisdə toplaşan bir çox ölkələrin mühacir və yaradıcı insanları ilə ünsiyyət yaradır. Həmin insanlardan sıx təmasda olduğu Nobel mükafatçısı, rus yazıçısı İvan Bunin və satirik rus yazıçısı Nadejda Teffi olur. Ümmülbanu İvan Buninlə ilk dəfə Teffi vasitəsi ilə tanış olur. Tanışlıqdan sonra Bunin Ümmülbanunu "Şamaxı şəhzadəsi" alandırır. Bundan başqa o, bir çox rəssamlarla, musiqiçilərlə də sıx yaradıcı münasibətdə olur. Onlarla mütamadi görüşən və məktublaşan Ümmülbanu bir çox dostlarının məsləhəti ilə başına gələnləri qələmə almağa başlayır. Və bu sınağı çox uğurlu alınır.

***

Ard-arda bir çox kitabların müəllifi olan Ümmülbanu Fransada Banin adı ilə şöhrət qazanır. Onun ən məşhur romanları "Qafqaz günlər" və "Paris günləri" olur. Lakin, onun yaradıcılığı bu kitablarla bitmir. "Ernst Yungenlə görüş" (1951), "Mən tiryəki seçdim" (1959), "Sonra" (1961), "Xarici Fransa" (1968), "Sonuncu ümidin zovu" (1971), "Ernst Yungenin portreti" (1971), "Ernst Yungen müxtəlif sifətlərdə" (1989) romanları geniş oxucu kütləsi qazanır. Baninin sonuncu dərc olunmuş kitabı - "Mariya mənə nə danışdı?" romanı olur.

***

Həyatı boyu çox çətinliklərlə qarşılaşan Ümmülbanu heç zaman sınmır və çox uzun bir ömür sürür. Heç bir zaman övladı olmur. 1980-ci illərin əvvəlinədək o, fransız yazıçısı kimi tanınır. Lakin, sonradan onun iki kitabı doğma dilə tərcümə olunur.

***

Fransız ədəbiyyatına qaynayıb-qarışmasına baxmayaraq, Banin öz xalqını heç vaxt yaddan çıxarmayıb. O, Dağlıq Qarabağda baş verən hadisələrdən olduqca dərin həyəcan keçirərmiş. Banin Parisdə "Azərbaycan evi" assosiasiyasının üzvü olub. O, Fransanın kütləvi informasiya vasitələrində mütəmadi olaraq Qarabağ hadisələrində xalqı müdafiə edən məqalələrlə çıxış edib.

1992-ci il oktyabrın 29-da Fransanın "Fiqaro" qəzeti ölkəni sarsıdacaq bir məlumat yayır: "İlk fransızdilli azərbaycanlı yazıçı Banin vəfat edib..."


Sonxeber.az Telegramda izləyin instagramda izləyin
Mədəniyyət   Baxılıb: 950   Tarix: 23 iyul 2022  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş


DİGƏR MARAQLI XƏBƏRLƏR

Türkiyəli məşhur yazar VƏFAT ETDİ

Türkiyəli məşhur yazar vəfat etdi. xarici KİV-ə istinadən xəbər verir ki, səhhətindəki problemlərə görə bir müddət müalicə alan Rasim Özdenören 82 yaşında dünyasını dəyişib. "Çok Sesli Bir Ölüm", "Çözülme", "Gül Yetiştiren Adam", "Denize Açılan Kapı", "Uyumsuzlar"

23 iyul 2022

"Netflix" 1 milyona yaxın abunəçi itirdi

"Netflix" aprel-iyul aylarında bir milyona yaxın abunəçi itirib. "Qafqazinfo"ya istinadən xəbər verir ki, şirkət iki rüb ardıcıl olaraq abunəçi itirsə də, üzv sayının azalması gözləniləndən daha az olub. Şirkətin müdiri Rid Hastinqs abunəçi sayının azalmasını nəyin yavaşlatdığı barəd

21 iyul 2022

Direktor aktrisa Gülnar Əlizadənin ölümündən DANIŞDI: "Ağzından köpük gəlib..."

"Dünən günün ikinci yarısı halı pisləşib. Yeməkdən sonra özünü pis hiss edib, ağzından köpük gəlib". Bunu Qaynarinfo-ya açıqlamasında Bakı Uşaq və Gənclər Teatrının direktoru İntiqam Soltan aktrisa Gülnar Əlizadənin ölümündən danışarkən deyib. Onun sözlərinə görə, aktrisaya ürək çatışmazlığ

18 iyul 2022

Azərbaycanda gənc aktrisa vəfat etdi - FOTO

Bakı Uşaq və Gənclər Teatrının gənc aktrisası vəfat edib. -a istinadən bildirir ki, teatrın aktrisası Gülnar Əlizadə 29 yaşında dünyasını dəyişib. Qeyd edək ki, gənc aktrisa bir uşaq anası idi

17 iyul 2022

Azərbaycanın Xalq artisti VƏFAT ETDİ

Tanınmış bəstəkar, Azərbaycanın Xalq artisti, professor Sevda İbrahimova bu gün 83 yaşında vəfat edib. S.İbrahimova 1939-cu il noyabrın 28-də Bakıda anadan olub. O, əfsanəvi tarzən, Xalq artisti Qurban Primovun nəvəsi və görkəmli dramaturq, xalq yazıçısı Mirzə İbrahimovun və pianoçu Sara Primovanın qızıdır

17 iyul 2022

Məşhur reperi konsertindən sonra GÜLLƏLƏDİLƏR

Reper OFFMi Moskvada konsertdən sonra güllələnib. Yarım saat əvvəl konsertdən sonra reper pərəstişkarları ilə şəkil çəkdirərkən qəfildən motosiklet onlara yaxınlaşıb. Motosikletin sərnişini reperi güllələyib. Onun sağ qalıb-qalmayacağı bilinmir

17 iyul 2022

Şuşada "Vaqif Poeziya Günləri" başlayıb

İyulun 14-də Şuşada Heydər Əliyev Fondu, Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təşkilatçılığı ilə "Vaqif Poeziya Günləri" başlayıb. "Qafqazinfo"nun məlumatına görə, 40 illik tarixi olan "Vaqif Poeziya Günləri" Şuşa işğaldan azad edildikdən sonra artıq 2-c

14 iyul 2022

"Yu-Gi-Oh!"un yaradıcısı faciəvi şəkildə öldü

Məşhur "Yu-Gi-Oh!" animasiyasının yaradıcısı Kazuki Takahaşi faciəvi şəkildə vafat edib. xəbər verir ki, onun cansız bədəni dənizdə tapılıb. Takahaşinin cəsədi Yaponiyanın Okinava ştatının Naqo şəhərindən 300 metr aralıda yoldan keçən şəxs tərəfindən aşkarlanıb. Hadisə yerinə baxış keçirə

10 iyul 2022

Azərbaycanın Əməkdar mədəniyyət işçisi vəfat etdi - FOTO

Əməkdar mədəniyyət işçisi, tanınmış yazıçı, publisist Ənvər Çingizoğlu (Fərəcov) dünyasını dəyişib. xəbər verir ki, o, 60 yaşında vəfat edib. Qeyd edək ki, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü olmuş Ə. Çingizoğlu 1962-ci ildə Cəbrayıl rayonunda anadan olub. Mərhum həmçinin regional etnoqrafiya v

10 iyul 2022