Anası onu dünyaya gətirəndə öldü, atasını xilas edən adamla evləndi, sığınacaqda qaldı

Anası onu dünyaya gətirəndə öldü, atasını xilas edən adamla evləndi, sığınacaqda qaldıSonxeber.az Kulis.az-a istinadən məşhur fransızdilli Azərbaycan yazıçısı Banin (Ümmülbanu Əsədullayeva) haqqında maraqlı faktları təqdim edir.

Banin (Ümmülbanu Əsədullayeva) 1905-ci ild dekabrın 18-i Bakıda, milyonçu Şəmsi Əsədullayevin oğlu Mirzə Əsədullayevlə Musa Nağıyevin qızı Ümmülbanunun ailəsində dünyaya gəlib.

***

Anası doğuş zamanı pis şərait ucbatından möhkəm soyuqlayır. Tərs kimi həmin günü hava bərk çovğun olduğundan yollar qarla və buzla bağlı olur. Və qadına heç bir tibbi yardım göstərmək mümkün olmur.

***

Ana dünyasını dəyişir, körpə qızcığaz isə sağ qalır. Anası öldükdən sonra Mirzə Əsədullayev sonuncu qız övladının adını rəhmətlik qadının şərəfinə Ümmülbanu qoyur. Həmin gündən Əsədullayevlər nəslinə balaca bir qızcığaz da qoşulur. Həyat yolaşı rəhmətə gedəndən sonra Mirzə Əsədullayev xeyli vaxt dul qalır. O, dörd qızının təlim-tərbiyəsi üçün əcnəbi əsilli, savadlı, mədəni dayələr tutur. Qızlarına təhsil almaları, başqa dilləri öyrənmələri üçün hər cür şərait yaradır.

***

Bir müddət sonra Mirzə Əsədullayev subaylığın daşını atıb cavan və yaraşıqlı bir xanımla ailə həyatı qurur. Ailə qurduqdan sonra övladlarını büsbütün dayələrin ixtiyarına buaxır. Ən sonuncu qızını isə ümumiyyətlə çox nadir hallarda görüb onunla hal-əhval tutur.

***

Həmin kiçik qızcığaz dərin həyat müşahidələri, özünün inanılmaz güclü yaddaşı ilə ətrafda, ailədə, ölkəsində baş verənləri öz yaddaşının dərinliklərinə köçürüb nəqş edir. Sanki o, illər sonra başına gələcək hadisələri, əhvalatları əvvəlcədən hiss edib duyur...

***

Ümmülbanu dünyaya gələrkən o biri bacıları ondan yaşça çox böyük olurlar. Bunun üçün də onun tərbiyəsinə özünə ikinci ana hesab etdiyi alman əsilli Anna adlı qadın məşğul olur. Bu qadın əsl ana kimi onun qayğısına qalıb, nazını çəkir. Böyüdükcə ona cəmiyyətdə necə davranmaq lazım gəldiyini başa salır.

***

Lakin, onun yeniyetməlik illərinə bunları şamil etmək olmur. Çünki, 1917-ci il oktyabr inqilabının küləkləri Azərbaycana doğru hərəkət edir. Və qısa zaman ərzində milyonçuları dilənçiyə çevirir. Bu güclü dəyişiklikdən Ümmülbanunun atası və ailəsi də öz nəsibini alır. O vaxtlar baş nazir vəzifəsini icra edən Mirzə Əsədullayev bütün varidatı müsadirə olunmaqla həbs olunur. Ümmülbanu ailəsi ilə Bakıda yaşamalı olur. Ancaq sonradan onun ailə üzvləri bacıları, analığı Bakını tərk edib Fransaya köç edirlər.

***

Bir müddət sonra Balabəy Qocayev adlı çox nüfuzlu bir gənc Mirzə Əsədullayevi həbsdən xilas edib onun Fransaya mühacirət etməsinə köməklik edir. Əvəzində isə Ümmülbanu Əsədullayeva ilə ailə qurur. Xeyli vaxt birlikdə yaşayan cütlük sonradan Gürcüstana, ordan isə Türkiyəyə köç edirlər. Daha sonra iş elə gətirir ki, Ümmülbanu özü təkcə Franya köçür.

***

Həyat yoldaşına zərrə qədər də olsa sevgi hissi duymayan Ümmülbanuya bu ayrılıq hava-su kimi gərəkli olur. Sonralar o, həmin adamdan boşanmaq üçün yeddi il zəhmət çəkməli olur.

***

Fransanın paytaxtı Paris şəhərində məskunlaşan Əsədullayevlər ailəsi bir müddət Bakıdan gətirdikləri daş-qaşları satıb həmin pullarla rahat ömür sürülər. Lakin, daş-qaşlar bitdikdən sonra ailənin aclıq dolu günləri başlayır. Ailə üzvləri, xüsusilə də analığı ilə yollaşmayan Ümmülbanu ailəsindən ayrılıb kiçik bir işçi daxmasında sığınacaq tapır. Satıcılıqdan tutmuş manikenliyə qədər hər çətin işi sınayan gələcəyin yazıçısı dolanmaq üçün gəliri daha çox manikenkilikdən əldə edir.

***

Ümmülbanu zahirən o qədər də gözəl olmayan utancaq və kompleksli bir qadın olur. O, çox vaxtı xarici görünüşü və xasiyyəti haqqında bədgüman olur ki, bu da ona həyatda bir çox əngəllər törədir.

***

Bir müddət keçdikdən sonra o, Parisdə toplaşan bir çox ölkələrin mühacir və yaradıcı insanları ilə ünsiyyət yaradır. Həmin insanlardan sıx təmasda olduğu Nobel mükafatçısı, rus yazıçısı İvan Bunin və satirik rus yazıçısı Nadejda Teffi olur. Ümmülbanu İvan Buninlə ilk dəfə Teffi vasitəsi ilə tanış olur. Tanışlıqdan sonra Bunin Ümmülbanunu "Şamaxı şəhzadəsi" alandırır. Bundan başqa o, bir çox rəssamlarla, musiqiçilərlə də sıx yaradıcı münasibətdə olur. Onlarla mütamadi görüşən və məktublaşan Ümmülbanu bir çox dostlarının məsləhəti ilə başına gələnləri qələmə almağa başlayır. Və bu sınağı çox uğurlu alınır.

***

Ard-arda bir çox kitabların müəllifi olan Ümmülbanu Fransada Banin adı ilə şöhrət qazanır. Onun ən məşhur romanları "Qafqaz günlər" və "Paris günləri" olur. Lakin, onun yaradıcılığı bu kitablarla bitmir. "Ernst Yungenlə görüş" (1951), "Mən tiryəki seçdim" (1959), "Sonra" (1961), "Xarici Fransa" (1968), "Sonuncu ümidin zovu" (1971), "Ernst Yungenin portreti" (1971), "Ernst Yungen müxtəlif sifətlərdə" (1989) romanları geniş oxucu kütləsi qazanır. Baninin sonuncu dərc olunmuş kitabı - "Mariya mənə nə danışdı?" romanı olur.

***

Həyatı boyu çox çətinliklərlə qarşılaşan Ümmülbanu heç zaman sınmır və çox uzun bir ömür sürür. Heç bir zaman övladı olmur. 1980-ci illərin əvvəlinədək o, fransız yazıçısı kimi tanınır. Lakin, sonradan onun iki kitabı doğma dilə tərcümə olunur.

***

Fransız ədəbiyyatına qaynayıb-qarışmasına baxmayaraq, Banin öz xalqını heç vaxt yaddan çıxarmayıb. O, Dağlıq Qarabağda baş verən hadisələrdən olduqca dərin həyəcan keçirərmiş. Banin Parisdə "Azərbaycan evi" assosiasiyasının üzvü olub. O, Fransanın kütləvi informasiya vasitələrində mütəmadi olaraq Qarabağ hadisələrində xalqı müdafiə edən məqalələrlə çıxış edib.

1992-ci il oktyabrın 29-da Fransanın "Fiqaro" qəzeti ölkəni sarsıdacaq bir məlumat yayır: "İlk fransızdilli azərbaycanlı yazıçı Banin vəfat edib..."


Sonxeber.az
Telegramda izləyin
Mədəniyyət   Baxılıb: 1352   Tarix: 23 iyul 2022  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş


Oxşar xəbərlər

.

"Bizə qadağa qoyan məmurlar indi..." - Tahir İmanov

Dizayner Aynur Xəlilova "YouTube"da yayımlanan "Hərşeyşünas" adlı podkastının yeni mövsümünə start verib. Ölkə.Az xəbər verir ki, onun budəfəki həmsöhbəti Əməkdar artist Tahir İmanov olub. Sənətçi KVN-nin bu günə qədər keçdiyi çətin yolundan söz açarkən, Rusiyada yaşayan Azərbayca

9 oktyabr
.

"Atamı itirəndə yeni-yeni dil açırdım..."

Mərhum Xalq artisti, görkəmli sənətkar Hacıbaba Bağırovun qızı Şölə Bağırova atası ilə bağlı xatirələrini bölüşüb. -ın məlumatına görə, hazırda Ankarada təhsil alan 22 yaşlı Şölə -a bildirib ki, atasının anım günü səbəbilə Bakıya gəlib:. "Atamın çalışdığı Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatr

9 oktyabr
.

Azərbaycanda aktyorun başına oyun açdılar - Bələdiyyə fırıldağı

Azərbaycan Dövlət Milli Gənc Tamaşaçılar Teatrının aktyoru Tahir İsmayılovun başına iş gəlib. Aktyor dələduzluqla üzləşib. xəbər verir ki, -a danışan Tahir İsmayılov bildirib ki, torpaq satın alsa da nə torpağa sahib ola bilir, nə də pulunu geri ala bilir. "2 qızım bir oğlum var. Övladlarım ail

14 oktyabr
.

Nikahsız ailə quran, 2 dəfə ölüm xəbəri yayılan bəxtsiz bəxtəvər müğənni - Vəfa Şərifova kimdir?

"Bioqrafiya" rubrikasında son zamanlar Azərbaycan toylarının kraliçasına çevrilmiş müğənni Vəfa Şərifova haqqında məlumat verir. - Vəfa Şərifova nə zaman və harada anadan olub?. Vəfa Şərifova 4 yanvar 1990-cı ildə Ağsuda anadan olub. - Vəfa Şərifova kimin ailəsində böyüyüb?. 1 yaşı olanda anasın

9 noyabr
.

Siyavuş Kərimini göz yaşı və alqışlarla yola saldılar - Video

Xəbər verdiyimiz kimi, Xalq artisti Siyavuş Kərimi Azərbaycan Milli Konservatoriyasının rektoru vəzifəsindən azad edilib. Axşam.az-ın məlumatına görə, ötən gün tələbələr və müəllim heyəti S.Kərimini yola salıblar. Həmin an S.Kərimi kövrəlib. Tələbələr və müəllim heyəti onu alqışlar və göz yaşları il

29 noyabr
.

"Efirdə ata olacağım sürprizini edənlər cəzalarını aldılar" - Video

Əməkdar artist İlkin Əhmədov "7 Tamam" proqramında üçüncü övladının dünyaya gələcəyi xəbərini ona süpriz edənlərin cəzalandırıldığını açıqlayıb. "Qafqazinfo" xəbər verir ki, xanəndə bu barədə ARB-də yayımlanan "Həmin Zaur" verilişində bildirib. O qeyd edib ki, bu məsəl

14 noyabr
.

Prezident ailəsi film təqdimatında - Fotolar

Oktyabrın 4-də Heydər Əliyev Mərkəzində böyük xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevin həyat və fəaliyyətindən bəhs edən "Tağıyev: Neft" bədii filminin premyerası olub. "Qafqazinfo" xəbər verir ki, təqdimat mərasimində layihənin rəhbəri və prodüseri, Bakı Media Mərkəzinin prezident

5 oktyabr
.

"Vətəndaş A" final edir

İctimai TV-də yayımlanan "Vətəndaş A" serialı final edir. Axşam.az xəbər verir ki, ekran işinin final bölümünün tanıtım çarxı yayımlanıb. Serialın son bölümü dekabrın 7-də efirə gedəcək. Qeyd edək ki, serialın baş prodüseri Sevinc Əliyeva, rejissoru Elvin Rüstəmzadədir. Ekran işində aktyorla

2 dekabr
.

Arif Babayev: "Qızım, məni bağışla…"

Xalq artisti, görkəmli xanəndə Arif Babayevin səhhətində problem yaranıb. xəbər verir ki, bu barədə -a A.Babayev özü məlumat verib. Sənətkar səhhəti ilə əlaqədar hazırda danışmaqda çətinlik çəkdiyini bildirib:. "Qızım, məni bağışla, yaxşı deyiləm. Danışmağa da çətinlik çəkirəm. İndi-indi özümə gəlməy

13 sentyabr