Qeyri-neft ixracımızın bu ilin ilk ayında azalmasının səbəbləri nədir? - İqtisadçılar izah edirlər

Qeyri-neft ixracımızın bu ilin ilk ayında azalmasının səbəbləri nədir? - İqtisadçılar izah edirlərBu ilin yanvar ayında Azərbaycanın ümumi ixracının dəyəri 1,8 milyard ABŞ dolları, o cümlədən qeyri-neft sektoru üzrə ixracının dəyəri isə 222 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə qeyri-neft sektoru üzrə ixrac 22 faiz azalıb. Bu barədə İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzi xəbər verir. Qeyri-neft sektoru üzrə ixracın belə ciddi şəkildə azalması təbii ki, narahatlıq doğurmalıdır. Bəs bu azalmanın səbəbləri nədir?

"Kaspi" qəzeti növbəti məqaləsində bu suala cavab tapmağa çalışıb.

Mövsümi faktorlar

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vüqar Bayramovun sözlərinə görə, qeyd edilən azalma aylıq göstəricidir: "Nəticə çıxarmaq üçün daha çox yarım illik və illik dövrlərə baxılması vacibdir. Aylıq azalma daha çox mövsümi faktorlarla bağlıdır. Mövsümi faktorlar müəyyən aylarda qeyri-neft ixracatının həcminə təsir edir. Həm də nəzərə almalıyıq ki, regionda əvvəlki illərdə müşahidə olunan inflyasiya səviyyəsi ümumi qeyri-neft ixracının dəyərinə təsir göstərirdi".

Ötən il on faiz artım müşahidə etdik

Millət vəkilinin fikrincə, qeyri-neft ixracının artırılması ölkəmiz üçün çox vacibdir: "Azərbaycanda qeyri-neft ixracının artırılması əsas prioritetlərdəndir. Çünki 2026-cı ilədək qeyri-neft ixracının həcminin 5 milyard dollara çatdırılması hədəflənib. Həmçinin qeyri-neft ixracı ölkəmizə daha çox valyutanın daxil olmasına zəmin yaradır. 2023-cü ilin yekunlarında qeyri-neft ixracında 10 faizə yaxın artım müşahidə etdik. Azərbaycana ixracdan daxil olan vəsaitin əhəmiyyətli hissəsi neft sektorunun payına düşür. Bu baxımdan qeyri-neft ixracının artırılması çox vacibdir. Qeyri-neft məhsullarının ixracındakı əsas hədəf illik artıma nail olmaqdır. Xüsusən də nəzərə almalıyıq ki, qeyri-neft ixracının bir hissəsi kənd təsərrüfatı məhsullarıdır. Ona görə də düşünürəm ki, mart ayından etibarən bu istiqamətdəki artımları müşahidə edəcəyik".

Beynəlxalq standartlar tətbiq edilməlidir

V.Bayramov bildirdi ki, bu sektorun inkişafı üçün müəyyən addımların atılmasına ehtiyac var: "Qeyri-neft ixracının artırılması üçün beynəlxalq standartların tətbiqinə ehtiyac duyulur. Azərbaycanda aqrar sektorda çalışan sahibkarlar məhz standartların tam olaraq tətbiq edilməməsinə görə ixracda müəyyən çətinliklər yaşayırlar. Xüsusən bunu nəzərə almalıyıq ki, Azərbaycanda qeyri-neft ixracının təxminən 60 faizi iki ölkənin payına düşür. Standartların tətbiq edilməsi həm də qeyri-neft ixrac bazarlarının şaxələndirilməsi baxımından vacibdir. Ümumdünya Ticarət Təşkilatına üzvlüyün sürətləndirilməsi məqsədəuyğundur. Bu, yalnız daxili bazar deyil, həmçinin ixrac baxımından yeni imkanlardır. Eyni zamanda, ixrac üçün baryerlərin minimumlaşdırılması da qeyri-neft sektorunda çalışan sahibkarların ixrac imkanlarının genişləndirilməsinə gətirib çıxara bilər".

Üfüqi deyil, şaquli diversifikasiya

İqtisadçı Rəşad Həsənov düşünür ki, azalma qeyri-yeyinti sənayesi məhsulları üzrə baş verib: "Bu kateqoriyaya əsasən elektrik enerjisi, mədən sənayesi, eyni zamanda polimer tərkibli məhsullar daxildir. Düşünürəm ki, bu, xroniki hal deyil. Müəyyən müəssisənin fəaliyyətində müşahidə olunan texniki nöqsandan da qaynaqlana bilər. Eyni zamanda, hansısa müəssisənin məhsullarına idxalçı ölkədən gələn tələbin azalmasını da səbəb kimi görmək mümkündür. Yaxud sifarişin gecikməsi halları azalmaya gətirib çıxarar".

R.Həsənov dedi ki, bu sahədə imkanlar azdır: "Bu azalma növbəti dövrlərdə, aylarda da təkrarlanacaqsa, əlbəttə, bu, artıq narahatedici məqamdır. Qeyri-neft ixracının şaxələnməsi üçün böyük baza yoxdur. Son dövrlərdə kənd təsərrüfatı, yeyinti sənayesi məhsulları, sənaye parklarında yaradılmış xüsusi iqtisadi zonalarda istehsal olunan məhsullar və xammal olaraq neftdən istifadə olunmuş məhsullardan istehsal edilən mallar ixrac olunur. Bu hallar bizə orta və uzunmüddətli dövrdə böyük iqtisadi ixrac bazasının formalaşması ehtimalının aşağı olduğunu göstərir. Bu istiqamətdə üfüqi deyil, şaquli diversifikasiya müşahidə olunur və neft sənayesinin müəyyən qədər şaxələndirilməsi ilə bu sahədə nəticələrin əldə edilməsinə çalışılır".

Xarici iqtisadi bloklara qoşulmalıyıq

Ekspertin sözlərinə görə, belə davam edərsə, iqtisadiyyatımız üçün təhlükə yarana bilər: "Azərbaycanın qeyri-neft ixracının azalması arzuolunan deyil. Çünki bu azalmanın kifayət qədər böyük fəsadları ola bilər. Xüsusilə nəzərə alsaq ki, karbohidrogen bazarında qiymətlər sabit deyil və rəqəmlər Azərbaycanın iradəsindən kənarda formalaşır. Bu, ölkə iqtisadiyyatını xarici hücumlara açıq edir. İşğaldan azad olunmuş ərazilərin bərpası ilə əlaqədar olaraq dövlət xərcləmələri də artıb. Belə bir şəraitdə iqtisadiyyatımızda fundamental islahatların aparılmasına ehtiyac var. İqtisadiyyat açılmalı, liberallaşdırılmalıdır. Azərbaycan xarici iqtisadi bloklara qoşulmalıdır. Xarici investisiya üçün cəlbedici ölkələrdən birinə çevrilməlidir".


Sonxeber.az
Telegramda izləyin
İqtisadiyyat   Baxılıb: 1357   Tarix: 17 fevral 2024  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş


Turlar.az

Oxşar xəbərlər

.

Azərbaycanda bu məhsullar ucuzlaşıb - SİYAHI

Cari ilin iyun ayında əvvəlki aya nisbətən Azərbaycanda bahalaşan və ucuzlaşan məhsullar məlum olub. -ın məlumatına görə, ayrı-ayrı ərzaq məhsullarından daha çox bahalaşma düyünün, qarabaşaq yarmasının, makaron məmulatlarının, toyuq ətinin, kolbasa məmulatlarının, dondurulmuş balığın, qatılaşdırılmı

17 iyul 2021
.

Bitkoinin qiyməti 42 min dollara yaxınlaşdı

Dünyanın aparıcı kriptovalyutası - bitkoinin qiyməti 41 840 ABŞ dollarına çatıb. xəbər verir ki, kriptovalyuta son 24 saat ərzində 7,94 %, son 7 gün ərzində isə 23,40 % bahalaşıb. Nəticədə onun kapitallaşması 783,73 milyard dollara çatıb. Kapitallaşmaya görə 2-ci pillədə qərarlaşan "Ethereum"u

1 avqust 2021
.

Güzəştli kreditlərin verilməsi proseduru sadələşdirilib - VİDEO

Sahibkarlar üçün maliyyə dəstəyi mexanizmlərindən istifadə asanlaşdırılıb. Güzəştli kreditlərin verilməsi proseduru sadələşdirilib. Xəzər TV-yə istinadən xəbər verir ki, Sahibkarlığın İnkişafı Fondu tərəfindən daxil olan müraciətlər əsasında təhlillər aparılıb və maliyyə dəstəyi mexanizmlərindən istifad

3 sentyabr 2021
.

Bir ölkə sakini aya nə qədər pul xərcləyir? - FOTO

2021-ci ilin yanvar-aprel aylarında pərakəndə ticarət şəbəkəsində istehlakçılara 12 milyard manatlıq məhsul satılıb. -a istinadən xəbər verir ki, bu dövrdə 6,6 milyard manatlıq ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları, 5,4 milyard manatlıq qeyri-ərzaq malları satılıb. 2020-ci ilin yanvar-apre

17 may 2021
.

Azərbaycan apreldə "OPEC plus" üzrə öhdəliyini yerinə yetirib

2021-ci ilin aprel ayında ölkə üzrə gündəlik neft (kondensatla birlikdə) hasilatı 698 min barrel olub. Energetika Nazirliyindən "Qafqazinfo"ya verilən məlumata görə, bunun 594 min barrelini xam neft, 104 min barrelini isə kondensat təşkil edib. Xatırladaq ki, "OPEC plus" ölkələr

9 may 2021
.

Millət vəkilindən qeyri-neft sektorundakı artımla bağlı AÇIQLAMA

Bu ilin ilk 4 ayında Azərbaycan iqtisadiyyatında azalma tempinin səngiməsi müşahidə olunub. xəbər verir ki, millət vəkili Vüqar Bayramov bildirib ki, 2021-ci ilin yanvar-aprel aylarında ölkədə 25 milyard 78 milyon manatlıq və ya əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 0,2 faiz az ümumi daxili məhsul istehsa

19 may 2021
.

Maliyyə Nazirliyi 60 milyon manat da BORC ALDI

18 may 2021-ci il tarixində Bakı Fond Birjasında Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyinin AZ0105016882 ISIN-li, 40 milyon manat həcmində, 728 gün tədavül müddətli dövlət ortamüddətli istiqrazlarının (DOİ) yerləşdirilməsi üzrə hərrac keçirilib. Hərrac zamanı 18 investor tərəfindən qiymət interval

18 may 2021
.

Laçında ətrafında içki məclisi qurulduğu iddia edilən bulağı salan şəxsin övladı danışdı - VİDEO

Xəbər verdiyimiz kimi, sosial şəbəkələrdə çəkiliş üçün Laçına gedən bir qrup rəsmi şəxsin və deputatın Laçında Humay Hümbətov adlı şəxsin xatirəsinə salınmış bulaq başında kef məclisi qurması ilə bağlı iddialar yayılıb. Yayılan məlumatda bildirilir ki, qeyd edilən məclisdə Laçın rayonunun deputatı Mahi

19 may 2021
.

Azərbaycanda avtomobillərin qiyməti niyə bahalaşır? -AÇIQLAMA

Pandemiya dövründə iqtisadi aktivliyin azalması bütün sahələrə öz mənfi təsirini göstərdi. Bu dövrdə ən çox zərər çəkən sahələrdən biri də avtomobil bazarı oldu. Maraqlıdır, hazırda avtomobil bazarında vəziyyət necədir, növbəti mövsümdə qiymətlər hansı istiqamətdə dəyişəcək?. Mövzu ilə bağlı -ın sulların

15 may 2021