Türkiyəsiz NATO-nu gözləyən perspektiv: Ankaranı razı salmaq niyə vacibdir?

Türkiyəsiz NATO-nu gözləyən perspektiv: Ankaranı razı salmaq niyə vacibdir?Son zamanlar Türkiyənin perspektivdə NATO-dan çıxacağı ilə bağlı davamlı iddialar irəli sürülür. Bu ehtimalları şərtləndirən başlıca amil kimi Türkiyənin blok üzrə bəzi müttəfiqləri, o cümlədən ABŞ və Fransa ilə fərqli xarici siyasət kursuna malik olması göstərilir. NATO ölkələri radikal şəkildə Rusiya əleyhinə mövqe tutduğu halda, Türkiyə həm Rusiya, həm də Ukrayna ilə münasibətini eyni səviyyədə saxlayır.

İkincisi, Yaxın Şərqdə cərəyan edən proseslərdə də Türkiyə ilə NATO-dakı müttəfiqlərinin mövqeyi toqquşur. Vaşinqton İsraili birmənalı dəstəkləyir, Ankara isə HƏMAS və Fələstinin tərəfindədir.

Üçüncüsü, tərəflər Cənubi Qafqazda da fərqli yanaşma ortaya qoyurlar. Türkiyə Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh prosesini, regional əməkdaşlığı dəstəkləyir və prosesə töhfə verməyə hazır olduğunu bildirir. ABŞ isə bundan fərqli olaraq Ermənistanı silahlandırır və forpostuna çevirmək istədiyi bu dövlət vasitəsilə regionda gərginliyi artırmağa səy göstərir.

Bundan başqa, nəzərə almaq lazımdır ki, NATO-da təmsil olunan Türkiyə və Yunanıstan arasında uzun illərdir, siyasi gərginlik səngimək bilmir. Nəticədə bu ölkələr arasında gərginlik az qala müharibə həddinə qədər yüksəlir.

Belə bir şəraitdə Türkiyənin milli müdafiə naziri Yaşar Gülerin "Reuters" agentliyinə müsahibəsində NATO ilə bağlı səsləndirdiyi fikirlər diqqət çəkir. O bildirib ki, rəsmi Ankara NATO-nun daha da güclü olmasını istəyir: "Prioritetimiz önəmli müttəfiqimiz olan NATO-nu dəstəkləmək, ona töhfə verməkdir. Fokus nöqtəmiz alyansın güclü, qətiyyətli olmasıdır".

Şübhəsiz, Türkiyə NATO-nun əsas üzvlərindən biridir. Rəsmi Ankara alyansa hərbi-siyasi baxımdan ciddi dəstək verir. Amma yuxarıda vurğulandığı kimi, Türkiyənin xarici siyasət kursu bəzi müttəfiqlərindən xeyli dərəcədə fərqlənir. Bu, Türkiyənin müstəqil, başqa dövlətlərdən asılı olmayan xarici siyasət kursu seçməsinin qəti təzahürüdür.

Xatırlatmaq yerinə düşər ki, İsveçin NATO-ya üzvlüyü ilə bağlı ən prinsipial məsələ məhz Türkiyənin qərarı idi. Türkiyə NATO qarşısında konkret şərtlər qoydu və yalnız qaneedici cavab addımlarının atılmasından sonra İsveçin bloka üzvlüyünə mane olmadı.

Bu gün dünyada çox ciddi qütbləşmə prosesi gedir. Ayrı-ayrı aktorlar öz tərəflərini seçirlər. O halda Y.Gülerin dediyi kimi, NATO-nun güclü olması, təbii, bütün üzv dövlətlərin marağına uyğundur. Bu, xarici təhdidlərə qarşı bütövlükdə NATO-nu və deməli, həm də blok üzvlərinin hər birini daha güclü, təhlükəsiz edə bilər.

Amma onu da nəzərə almaq lazımdır ki, rəsmi Ankara zaman-zaman NATO-dakı müttəfiqlərinin ünvanına sərt ritorika ilə tənqidi fikirlər səsləndirməkdən çəkinmir. Bu, beynəlxalq nizamın pozulması, terrorizmə qarşı mübarizə kontekstlərində özünü daha çox göstərir. Məsələn, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan bir müddət əvvəl açıq mətnlə bəyan etmişdi ki, NATO rəsmi Ankaranın gözləntilərini doğrultmur.

Əksər təhlilçilərin fikrincə, Türkiyənin Şimali Atlantika Alyansında üzvlüyünü saxlaması həm bu dövlətin özünün, həm də NATO-nun xeyrinədir. Əslində, bu məsələdə NATO, ABŞ daha çox maraqlı olmalıdırlar. Çünki Türkiyə Rusiya ilə "dil tapmaq" imkanı olan yeganə NATO üzvüdür. Bu, blok üçün son dərəcə mühüm məqamdır. İkincisi, Türkiyə NATO-nun ciddi regional proseslərin getdiyi Cənubi Qafqazdakı təmsilçisidir. Üçüncüsü, Türkiyə ilə Çin, İran kimi Şərq ölkələri arasında normal əlaqələr də əslində, alyans üçün ciddi əhəmiyyət daşıyır. Əgər Türkiyə NATO-dan çıxsa, Şərq ittifaqı (xüsusilə, Rusiya, Çin, İran) NATO üçün daha ciddi təhlükəyə çevrilə bilər. Bu isə alyansa lazım deyil.

Odur ki, NATO Türkiyəni itirməməyə çalışmalıdır. Bunun üçün isə rəsmi Ankaranın təhlükəsizlik qayğılarının nəzərə alınması ilə yanaşı, həm də "damarına basılmaması" vacibdir.


Sonxeber.az
Telegramda izləyin
Sosial   Baxılıb: 288   Tarix: 13 avqust 2024  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş


Kurslar.az kurslar

Oxşar xəbərlər

.

Prezident Aytən Səfərovanı təltif etdi

Prezident İlham Əliyev aparıcı Aytən Səfərovanı təltif edib. OLAY yazır ki, bu barədə Aytən sosial şəbəkədə paylaşım edib:. "2024-cü ilin ən mötəbər taleyüklü qlobal tədbiri - COP29-da fəal iştiraka görə Prezident İlham Əliyevin "Təşəkkürnamə"sini almaq qürurverici, izaholunmaz sevin

14 yanvar
.

Tramvaylarda gedişhaqqı nə qədər olacaq?

"Baş Planın izahat hissəsində qeyd edilir ki, 2027-ci ilə qədər 17,3 km, 2040-cı ilə qədər isə 54,6 km, daha sonrakı illərdə isə 110,4 km tramvay xətlərinin salınması nəzərdə tutulub. Bu o deməkdir ki, 2027-ci ilə qədər 26 dayanacaq, 2040-cı ilə qədər 78 dayanacaq salınması planlaşdırılır. Ötə

14 yanvar
.

Hacıbala Abutalıbovun dövlətə 3 milyon manat ziyanı……

Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi (AİHM) bu gün, yanvar ayının 14-də Azərbaycanla bağlı yeni qərarını elan edib. Qərara əsasən, mülkiyyət hüququnun pozuntusunun mübahisələndirildiyi işdə AİHM 2022-ci ildə iddia edilən pozuntuları tanımış, təzminat məsələsinin həlli üçün tərəflərə vaxt vermişdi: "İsmayı

15 yanvar
.

Azərbaycanda qadın "Kurtlar vadisi"nə görə boşanmaq istədi

Azərbaycanda həyat yoldaşından boşanmaq istəyən qadının şikayəti müzakirələrə səbəb olub. Ölkə.Az xəbər verir ki, bu barədə adını gizlədən qadın sosial şəbəkələrdə paylaşım edib. O bildirib ki, buna səbəb isə həyat yoldaşının illərdir eyni seriala baxmasıdır:. "Bəlkə də ciddi qəbul etməyənlər ol

15 yanvar
.

Azərbaycanda dini icma üzvünə sui-qəsd hazırlayanlar saxlanıldı

Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti (DTX) tərəfindən keçirilmiş əməliyyat-axtarış tədbirləri nəticəsində Azərbaycanda fəaliyyət göstərən dini icmalardan birinin üzvünə qarşı terror aktı planlaşdırmış Gürcüstan vətəndaşı Aslanov Aqil Göycə oğlu və Azərbaycan vətəndaşı İsmayılov Ceyhun Şahin oğlu saxlanılıblar

14 yanvar
.

Qatı duman səbəbindən Gəncə Beynəlxalq Hava Limanına ehtiyat uçuş heyəti göndərilib

Bakı hava limanında qatı duman səbəbindən uçuşları Gəncə Beynəlxalq Hava Limanına yönləndirilən sərnişinlərin daşınması üçün xüsusi reyslə ehtiyat uçuş heyəti göndərilib. xəbər verir ki, bu barədə "Azərbaycan Hava Yolları" QSC (AZAL) məlumat yayıb. Qeyd olunub ki, bu tədbir sözügedən üç reysi

14 yanvar
.

Gəncədə intihar edən gənc şəhidin qardaşı oğludur

Gəncə şəhərində intihar edən Ümid Əlizadə şəhid Anar Əlizadənin qardaşı oğludur. "Teleqraf"a istinadən xəbər verir ki, A.Əlizadə Vətən müharibəsi dövründə - 2020-ci il oktyabrın 11-də Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Gəncənin raket atəşinə tutulması nəticəsində həyat yoldaşı Nurçin Əlizad

15 yanvar
.

Lənkəranda itkin düşən balıqçıların axtarışlarına helikopter cəlb edilib

Lənkəran rayonunun Siyavar kəndi ərazisində itkin düşən balıqçılar 1984-cü il təvəllüdlü Mahmud Əbdüləli oğlu İbayev və 1968-ci il təvəllüdlü Nazim Səməd oğlu Abbasovun axtarışlarına helikopter cəlb olunub. "Report"a istinadən xəbər verir ki, helikopter saat 16:20 radələrindən axtarışlara başlayıb

14 yanvar
.

Bakıda bir sinifdə 20 nəfər xəstədir - RƏSMİ

Xəbər verdiyimiz kimi, bir müddətdir Azərbaycanda həm böyüklər, həm də uşaqlar arasında qrip simptomlu virusa yoluxma halları müşahidə olunur. Orta məktəblərdə də virusun sürətlə yayıldığı bildirilir. -a istinadən xəbər verir ki, sosial şəbəkələrdə bir sinifdə 25 uşaqdan 20-nin xəstə olduğu ilə bağl

14 yanvar