Qazaxıstan Rusiyadan uzaqlaşmaq istəyir

Qazaxıstan Rusiyadan uzaqlaşmaq istəyirQazaxıstan Rusiyanın məruz qaldığı sanksiyalardan ziyan çəkməməyə çalışır, Qərblə yaxınlaşma siyasətinə üstünlük verir. Rusiya isə qonşusunun bu müstəqil addımlarını, Ukraynanın ərazi bütövlüyünü tanımasını, hərbi əməliyyatları dəstəkləməməsini həzm edə bilmir. Bu səbəbdən, Qazaxıstanda gərginlik yaratmağa çalışır, rusiyapərəst qüvvələri fəallaşdırır.

Mövzuyla bağlı "Kaspi" qəzetinin məqaləsini təqdim edirik.

Qazaxıstan-Rusiya münasibətlərində hiss olunacaq gərginlik yaşanır. Hər iki tərəf bunu təkzib etməyə çalışsa da, proseslər açıq müstəviyə keçir. İllər uzunu iki ölkə arasında münasibətlər strateji xarakter alsa da, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən sonra vəziyyət dəyişib. Qazaxıstan Rusiyanın məruz qaldığı sanksiyalardan ziyan çəkməməyə çalışır, Qərblə yaxınlaşma siyasətinə üstünlük verir. Bu da cavabsız qalmır. Rusiya Qazaxıstanın Ukraynanın ərazi bütövlüyünü tanımasını, hərbi əməliyyatları dəstəkləməməsini həzm edə bilmir. Bu səbəbdən, Qazaxıstanda gərginlik yaratmağa çalışır, rusiyapərəst qüvvələri fəallaşdırır.

"Hakimiyyəti bəyənməyən varlılar"

Neçə gündür ki, qazax cəmiyyəti Qazaxıstan Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin (DTK) keçmiş sədri Amangeldi Şabdarbayevi müzakirə edir. Bu şəxs qalmaqallı açıqlamalarla, sensasiyalı ittihamlarla gündəmə gəlməyə çalışır. "Abay Live" kanalında müzakirəyə səbəb olan müsahibəsində Şabdarbayev, əsasən, xüsusi xidmət orqanının rəhbəri olduğu dövrlərdə və sonrakı illərdə baş verən hadisələrə toxunub. 2022-ci ilin yanvarında ölkədə yaşanan qanlı yanvar hadisələrinə toxunaraq bu proseslərin arxasında "hakimiyyəti bəyənməyən varlıların" olduğunu etiraf edib. Yayılan informasiyalara görə, keçmiş DTK rəhbəri Rusiya xüsusi xidmət orqanlarına yaxınlığı ilə seçilir. Onun hadisələrdə ölkə rəsmilərini ittiham etməsi Rusiyanın planı kimi qələmə verilir. Bir növ ölkədə informasiya gərginliyi yaratmaq istədiyi vurğulanır.

Qazaxıstanla Rusiya arasında gərginlik digər sahələri də əhatə etməyə başlayıb. Buraya Qərblə yaxınlıq, Xəzərdə hərbi donanmanı gücləndirmək və s. daxildir.

Kreml Astananı müharibəyə cəlb etmək istəyir

Kremlin Qazaxıstanda gərginlik yaratmaq cəhdinə daha bir misal kimi Rusiya xüsusi xidmət orqanları tərəfindən hazırlanan və dövriyyəyə buraxılan elanları göstərmək olar. Rusiya ordusuna qoşulanlara dərhal beş min dollar ödəniş vəd edilən elanlar Qazaxıstan internet istifadəçilərinin ekranlarını bürüyüb. Keçmiş sovet respublikası olan Qazaxıstan əhalisinin üç milyonu etnik ruslardır. Qazaxıstanda əhəmiyyətli sayda etnik rusun olmasına baxmayaraq, sözügedən elanların məhz etnik qazaxları hədəflədiyi görünür. Belə ki, reklamlarda Rusiya və Qazaxıstan bayraqları təsvir edilib, habelə "çiyin-çiyinə" şüarı yazılıb. Elanlar Rusiya ordusu ilə müqavilə bağlayanlara birdəfəlik ödənişlə 495 min rubl (5 300 dollar) avans, habelə 190 min rubl (2 000 dollar) aylıq maaş vəd edir. Elanlarda göstərilir ki, yeni səfərbər olunanlar Rusiya Silahlı Qüvvələrinə Uzaq Şərq regionundakı Saxalin adasında qoşulacaqlar. Qazaxıstan qanunları vətəndaşlara başqa ölkələrdə ödənişli hərbi xidməti qadağan edir. Qazaxıstanın İnformasiya və Sosial İnkişaf Nazirliyi də bu məsələyə dair sorğulara cavab verməyib.

Qazaxıstan Xəzərdə möhkəmlənir

İkitərəfli münasibətlərdə başqa bir gərginlik Xəzərdə yaşana bilər. Qərb nəşrləri bildirir ki, Türkiyə Qazaxıstana Xəzər dənizində donanmasını gücləndirməyə kömək etmək niyyətindədir.

Amerikalı analitik Pol Qobl ABŞ-nin Ceymstaun Fondunun saytında sual edir: Bəs Ankara və Astananın planı bu su anbarında ən güclü donanmaya sahib olan Rusiyanın hökmranlığına necə təsir edəcək?

Rusiyanın Xəzər donanması uzun illərdir ki, akvatoriyada üstünlük təşkil edir. İndiyədək digər sahilyanı ölkələr öz donanmalarından müdafiə üçün deyil, axtarış-xilasetmə əməliyyatları və ya dənizdə qazma platformalarının və boru kəmərlərinin mühafizəsi üçün istifadə ediblər. Lakin Qazaxıstan bu vəziyyəti dəyişə bilər. Qoblun sözlərinə görə, Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Qazaxıstan Xəzərdə gəmilər qəbul etməyib, əksinə, dənizdəki imkanlarını sürətlə artıraraq inventarını başqa dövlətlərdən alınan gəmilərlə doldurub. İndi ölkənin siyasəti yeni səviyyəyə çatır və Astana tək sahil xəttinin deyil, həm də dəniz dəhlizlərinin müdafiəsinə diqqət yetirəcək.

Qazaxıstanın dövlətə məxsus "Zenit" zavodu Türkiyənin "Asfar" və "YDA Group" şirkətləri ilə Uralskda hərbi gəmilərin inşası üçün müqavilə imzalayıb. Qobl bildirib ki, bu tənzimləmə bir neçə səbəbə görə vacibdir. Birincisi, bu, Moskvanın Qazaxıstanın gəmiqayırma sənayesində dominant oyunçu olaraq qalmaq planına "zərbədir". 2010-cu ildə Rusiyanın Astana üçün gəmilər tikəcəyinə dair müqavilə imzalanandan bəri Moskva bu ölkədə sənayedə əsas oyunçu olduğunu iddia edir. Lakin o vaxtdan bəri cəmi iki minaaxtaran gəmi tikildiyindən Qazaxıstan başqa tərəfdaşlar axtarmağa başladı. İkincisi, Türkiyə ilə razılaşma Ankaranın Astana ilə müdafiə əməkdaşlığını gücləndirəcək. Türkiyə hökuməti Mərkəzi Asiya dövlətlərinin silahlı qüvvələrinin inkişafında aparıcı rol almağa çalışır. Qobl hesab edir ki, Qazaxıstanla gəmilərin tikintisinə dair razılaşma bu planın bir hissəsidir.

Türkiyə ilə razılaşma Qazaxıstana strateji üstünlük verə bilər

Üçüncüsü, həm Rusiya, həm də Qazaxıstan Xəzər dənizinin şimal hissəsində dayazlaşmanın strateji və iqtisadi nəticələrindən narahatdır. Gələcəkdə Türkiyə ilə razılaşma Qazaxıstana strateji üstünlük verə bilər, çünki onun sərəncamında dayaz sularda manevr etmək üçün daha uyğun olan kiçik gəmilər olacaq.

Beləliklə, gəlinən qənaət bundan ibarətdir ki, Moskva ilə Astana arasında gərginlik Ukrayna müharibəsi fonunda daha da artacaq. Qazaxıstanın Qərbin aparıcı şirkətləri ilə milyardlıq investisiyaları və əməkdaşlıq sazişləri onu çoxvektorlu siyasət aparmağa sövq edəcək.


Sonxeber.az
Telegramda izləyin
Dünyada   Baxılıb: 572   Tarix: 13 avqust 2023  

Şikayətiniz varsa Whatsapp: 051 7028255

Facebookda Paylaş


Turlar.az

Oxşar xəbərlər

.

2100-cü ilə qədər supervulkan püskürməsi ehtimalı var? - Dünya böyük bir fəlakətlə üzləşə bilər

1815-ci ildə İndoneziyada yerləşən Tambora vulkanın bir neçə gün davam edən püskürməsi Sumbava, Lombok və Bali adalarında təxminən 120 min insanın ölümünə səbəb olub. Qaynarinfo xəbər verir ki, tarixin ən güclü vulkanik püskürmələrindən biri hesab edilən bu hadisə qlobal təsirlərə yol açıb. Püskürm

12 fevral
.

İstanbul əhalisinə görə 131 ölkəni geridə qoydu

Türkiyənin ən sıx şəhəri olan İstanbulun əhalisi 2024-cü ildə 131 ölkəni geridə qoyaraq 15 milyon 701 min 602 nəfərə çatıb. qafqazinfo-ya istinadən xəbər verir ki, Türkiyənin ümumi əhalisinin 18,3 faizini təşkil edən İstanbulda 7,82 milyon kişi və 7,88 milyon qadın yaşadığı qeyd edilir. UNFPA-nın 2024-c

9 fevral
.

Təyyarədə pişik gizləndi, uçuşlar 2 gün ləngidi

İtaliyanın "Ryanair"ə məxsus Boeing 737 təyyarəsi Romadan havaya qalxmağa hazırlaşarkən onun göyərtəsində gizlənən pişik iki gün ərzində uçuşlarını iflic edib. "The Sun"a istinadən xəbər verir ki, sərnişinlər minməyə başlamazdan bir qədər əvvəl ekipaj kabinədə "miyov" səs

10 fevral
.

"Ukrayna Rusiyanın bir hissəsinə çevrilə bilər"

ABŞ Prezidenti Donald Tramp Ukraynanın nə vaxtsa Rusiyanın bir hissəsi ola biləcəyini vurğulayıb. xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, Tramp "Fox News"a müsahibəsində Ukraynanın gələcəyini müzakirə edərək, tərəflərin bir gün razılığa gələ biləcəyini və ya gəlməyəcəyini bildirib. Tramp həmçini

11 fevral
.

85 yaşlı qadın öz dəfn mərasimində ayıldı

Tailandda maraqlı hadisə baş verib – 85 yaşlı Fuu Şripxadunq öldüyü güman edildikdən 40 dəqiqə sonra ayılıb. xəbər verir ki, bu barədə The Thaiger xəbər yayıb. Hadisə fevralın 5-də Buri Ram əyalətinin Nankronq bölgəsində qeydə alınıb. Axşam saat 21:00 radələrində Şripxadunqun ailə üzvləri onun həya

11 fevral
.

Danimarka kəşfiyyatından Rusiya ilə bağlı xəbərdarlıq

Danimarka Müdafiə Kəşfiyyat Xidməti (FE) Rusiya ilə bağlı yeni hesabat yayımlayıb. xəbər verir ki, məlumat görə, Ukraynadakı müharibə başa çatarsa və ya dondurularsa, NATO isə kifayət qədər silahlanmazsa, Rusiya beş il ərzində Avropada genişmiqyaslı müharibəyə başlaya bilər. Hesabatda qeyd olunur ki

12 fevral
.

Makron cütlüyü villalarını satmağa hazırlaşır

Fransa Prezidenti Emmanuel Makron və həyat yoldaşı Bricit Pas-de-Kale bölgəsindəki "Monéjan" villasını satmağa hazırlaşırlar. xəbər verir ki, bu barədə "Figaro" qəzeti məlumat verib. Yelisey Sarayı bunun cütlüyün şəxsi həyatına aid məsələ olduğunu, bəzi daşınmaz əmlak agentləri is

12 fevral
.

Yaşın nə fərqi var ki... İlon Maskın 76 yaşlı anası yenidən podiuma çıxdı

Mey Mask bir daha sübut edib ki, yaş yüksək moda üçün heç bir maneə deyil. -ın xarici KİV-ə istinadla məlumatına görə, 76 yaşlı supermodel, milyarder İlon Maskın anası və Department of Government Efficiency rəhbəri Nyu-York Moda həftəsində Juzui şousunu parıldayan gümüşü paltarda və onun imzası ola

9 fevral
.

Kim Çen In Koreya yarımadasında hərbi gərginlik istəmir

"KXDR Koreya yarımadası regionunda vəziyyətin gərginləşməsini istəmir, lakin hərbi balansı qorumaq üçün əks tədbirlər görməyə məcburdur". TASS-a istinadən xəbər verir ki, bunu Şimali Koreyanın dövlət işləri üzrə sədri Kim Çen In deyib. O, fevralın 8-də Koreya Xalq Ordusunun yaradılmasının 77-c

9 fevral