Gözü kəlləyə çıxaran MƏNZİL QİYMƏTLƏRİ: Bahalaşmanın günahkarı "MAKLERLƏR"DİR? - AÇIQLAMA

Ölkəmizdə mənzil bazarında 2023-cü ildə olduğu kimi 2024-cü ilin ilk rübündə də qiymət artımları müşahidə olunub. Gördüyümüz kimi daşınmaz əmlak bazarı sözün əsl mənasında "əl yandırır". Artıq vətəndaşlar arasında fikir formalaşıb ki, mənzil bazarında qiymətlərin artmasında "maklerlər""in rolu var. Bəs bu fikir nə dərəcədə doğrudur? Mənzil bazarında qiymətlərin aşağı düşməsi gözlənilir?

Mövzu ilə bağlı Sonxeber.az-a danışan əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev deyib ki, 20 ilin statistikasına nəzər salsaq paytaxt Bakı şəhərində 2004-cü ildən bu günə qədər demək olar ki, daşınmaz əmlaklarda bəzi ərazilərdə hətta 20 dəfə qədər qiymət artımları baş verib:

"Təqribən həmin illərdə paytaxt ərazisində mərkəz və mərkəzə yaxın ərazilərdə, yeni tikili binalardakı mənzillərin 1 kvadratmetri ortalama 300-400 manat arası dəyişirdisə, bu gün həmin ərazilərdə 1 kvadratmetrin satış qiyməti təqribən 1500-2000 manat daha qbaya qiymət təşkil edir. Həmçinin köhnə tikili binalarda 20 il bundan əvvəl 1 otaqlı xruşovkalı mənzilin satış qiyməti ortalama 4 min- 5 min manat arası dəyişirdisə, hal-hazırda bu rəqəm 90-100 min manat arası dəyişir. Digər otaq sayı artdıqca qiymətlərdə bu cür artımlar müşahidə olunur. Qiymət artımı həm dünyada baş verən proseslər ilə bağlıdır, həm də tikinti üçün yararlı torpaq sahələrinin baha olması, tikinti materiallarının qiymətinin artması və s kimi amillər ilə bağlıdır".

Ekspertin sözlərinə görə, ən böyük qiymət artımı 2023-cü ildə baş verdi. 2023-cü ildə paytaxt Bakı şəhərində bəzi əmlakların satış qiymətlərində 2022-ci ilə nisbətən 20-25, hətta 30 qədər artım müşahidə olundu. Yalnız 2023-cü ilin ortaları və oktyabr ayından başlayaraq daşınmaz əmlak bazarında ciddi şəkildə müştəri qıtlığı müşahidə olundu:

"Müştəri atımı 2024-cü ilin fevral mart aylarında baş verdi. Həmin aralıqda ipoteka kreditlərinin verilməsi səbəbindən kreditli şərtlər ilə mənzil almaq istəyən vətəndaşların sayı yetəri qədər çox oldu. Əmlak bazarında durğunluq hökm sürsə də, qiymətlərdə enmələr müşahidə olunmur. Hər ilin may ayının sonlarından başlayaraq avqust ayına qədər ortalama fərdi həyat evləri, bağ sahələrinə tələbat artır. Bu il ötən illərə nisbətən bu cür əmlaklarda tələbat daha azdır. Buna səbəb 2023-cü ilin oktyabr aylarından yeni qərara əsasən çıxarışı olmayan torpaq sahələri üzərində tikiləcək fərdi yaşayış evlərinə kommunikasiya xətlərinin çəkilməsi ilə bağlı olan qadağadır. Həmin ucuz torpaq sahələri artıq alınıb satıla bilmir. Satılsa belə tikiləcək əmlaka hər hansı bir kommunikasiya xəttinin çəkilməsi qadağandır. Bunun tam əksi olaraq isə fərdi həyat evlərinə tələbat tək Bakı şəhərində deyil, ölkənin turistik zonalarıdır. Ölkənin turistik zonalarına axın var. Bu səbəbdən həmin ərazilərdə torpaqların və daşınmaz əmlakların qiymətlərində artımlar müşahidə olunur".

Elnur Fərzəliyev vurğulayıb ki, daşınmaz əmlak bazarını idarə edən realtorlar və "maklerlər"dir. Onlarda satdıqları əmlaklardan öz faizlərini və qonorarlarını alırlar:

"Əmlakçılar satdıqları əmlakdan satıcı tərəfdən 2 faiz, alıcı tərəfdən isə 1 faiz qonorar alırlar. Yalnız realtorlar mərkəzi ərazilərdə daha çox çalışırlar ki, əmlakların qiymətləri bazara uyğunlaşsın. Əmlakların qiyməti bazar dəyərindən artıq olduqda isə həmin əmlaklar satılmır. Çünki daşınmaz əmlaklarına daha çox bazar tənzimləyir. Hər hansı bir alıcı, müştəri əmlak alarkən çoxsaylı mənzillərə və evlərə baxır. Daha sonra qiymətlərə və yerləşməsinə uyğun öz seçimlərini edir. Təbii ki, maklerlər ilə bağlı mövcud qanunvericilik olmadığına görə, onlarda pərakəndə şəklində çalışırlar. Bəzi ərazilərdə onlar torpaq sahələri üzərində qiymətləri daha baha təklif edirlər. Lakin yaşayış evlərində, mənzillərin sahibləri ilə birbaşa alıcı və satıcının görüşü səbəbindən hər hansı bir əmlakın üzərinə qiymət qoymaq, baxıb satmaq olmur".

Sevda Səfərova

Telegramda izləyin