COVID karantinləri uşaqlarda mühüm istedadı məhv edib?
COVID-19 pandemiyası zamanı tətbiq edilən karantin tədbirlərinin uzunmüddətli təsirləri hələ də araşdırılır. Yeni bir tədqiqat bu məhdudiyyətlərin xüsusilə azyaşlı uşaqlarda sosial idrakın inkişafına mənfi təsir etdiyini ortaya qoyub.
Sosial idrak və onun əhəmiyyəti
Qaynarinfo "Scientific Research"a istinadən xəbər verir ki, sosial idrak başqalarının davranışlarını anlama və düzgün şərh etmə bacarığı kimi təsvir olunur.
Bu qabiliyyət insanların bir-biri ilə effektiv ünsiyyət qurmasına və sağlam sosial münasibətlər formalaşdırmasına kömək edir. Lakin pandemiya dövründə tətbiq edilən sosial məsafə qaydaları və məktəblərin bağlanması, xüsusilə aşağı sosial-iqtisadi statusa malik ailələrdən gələn məktəbəqədər yaşdakı uşaqların sosial idrak qabiliyyətinin inkişafına mane olub.
Yanlış inanc anlayışında geriləmə
Kaliforniya-Mersed Universitetindən bir tədqiqat qrupu pandemiyadan əvvəl və sonra toplanmış 3,5-5,5 yaş aralığındakı uşaqlara aid məlumatları müqayisə edib. Təcrübədə əsasən "yanlış inanc anlayışı" adlanan fenomen öyrənilib. Bu, uşaqların başqalarının səhv edə biləcəyini dərk etmə bacarığıdır.
Universitetin psixologiya professoru və araşdırmanın aparıcı müəllifi Rouz Skott bildirib ki, nəticələr olduqca diqqətçəkicidir:
"Laboratoriyamızda pandemiyadan əvvəl test olunan 2,5 yaşlı uşaqlar bu tapşırığı uğurla yerinə yetirə bilirdi. Lakin karantindən sonra 5 yaşlı uşaqların belə bu testi keçə bilmədiyini gördük".
Pandemiya öncəsi test olunan 5 yaşlı uşaqların 80%-i (beşdə dördü) bu bacarığı nümayiş etdirdiyi halda, pandemiya sonrası bu göstərici 63%-ə (beşdə üçdən bir qədər çox) düşüb. Aşağı gəlirli ailələrdən gələn uşaqlar arasında isə bu göstərici 51%-ə enib.
Araşdırma bu fərqlərin dəqiq səbəblərini müəyyən etməsə də, əvvəlki tədqiqatlar göstərir ki, yüksək gəlirli ailələrdə valideynlərin övladları ilə daha çox vaxt keçirmək imkanı olduğu üçün bu uşaqlarda sosial bacarıqların inkişafına müsbət təsir edən əlavə fərdi ünsiyyət yaranıb.
Gələcəkdə çətinliklər yarana bilər
Tədqiqatçılar bildirir ki, sosial idrak bacarıqları zəif olan uşaqlar, gələcəkdə akademik və sosial sahələrdə çətinliklərlə qarşılaşa bilərlər. Professor Skott bununla bağlı qeyd edir:
"Sinifdə bir uşağın başqaları ilə qarşılıqlı əlaqədə olması üçün nələri nəzərə almalı olduğunu düşünün. O, dostluq qurmaq istəyir, lakin effektiv sosial ünsiyyət üçün digər uşaqların baxış bucaqlarını da anlamalıdır. Məsələn, iki uşaq fərqli oyunlar oynamaq istəyirsə, hər ikisi bir-birinin baxış bucağını nəzərə alaraq ortaq qərara gəlməlidir".
Bu, COVID-19-un uşaqların sağlamlığı və inkişafı üzərindəki təsirini araşdıran ilk elmi iş deyil. Əvvəlki tədqiqatlar göstərib ki, pandemiya ergenlik yaşına çatan qızlarda beynin erkən qocalmasına və inkişaf geriliyinin artmasına səbəb olub. Ümumilikdə, COVID-19-un uşaqlar və gənclər üzərində uzunmüddətli təsirlərinin olduğu daha aydın şəkildə görünməyə başlayır.
Sonxeber.az
Telegramda izləyin
Şikayətiniz varsa Whatsapp: 077 7125666
Facebookda Paylaş











Azərbaycanda bu tarixdə 12 DƏRƏCƏ ŞAXTA OLACAQ - XƏBƏRDARLIQ
Zərgər gətirilən bir çanta qızılı qəbul etmədi: "Bu günaha girə bilmərəm"
Pensiyalar bu tarixdə tam ödəniləcək
Bu universitet tələbələrə fərqli təqaüdlər təsis edib: 150, 250 manat
Tanınmış kosmetoloq Natavan Əmirova paylaşımı ilə özünü biabır edib
Meyxanaçı Kərim vəfat etdi
Baş Prokurorluq Kamran Əsədov və "şərikləri" ilə bağlı - Açıqlama yaydı
Yumurtanın qiyməti ilə bağlı vəziyyət dəyişəcək - BU TARİXDƏN
Direktoru divara itələyən müəllimlə bağlı - Rəsmi açıqlama+Video
Ömrü Sultani ilə məsələdə adı hallanan hospitaldan cavab: "Bizdə nə müalicə alıb, nə də ölüb" - YENİLƏNİB
Kərim harda dəfn olunacaq? (AÇIQLAMA)
Məşhur müğənni KOMAYA DÜŞDÜ - FOTO
Röya Ayxan və Elçin Cəfərovdan yeni duet - "Can" klipi çəkildi
Mətanət İsgəndərlinin keçmiş gəlini qəbir daşlarının hasarına zərər yetirdi - VİDEO
Vəzifəli şəxs qəzada HƏLAK OLDU