Azərbaycanda kitablar niyə bahadır ? - ARAŞDIRMA

Biz insanlar da həyatı həm yaşayaraq öyrənirik, həm də oxuyaraq. Qədim tarixə, zəngin mədəniyyətə, köklü mənəvi dəyərlərə malik Azərbaycan xalqı bəşəriyyətin təşəkkül dönəmindən bu günədək maddi mədəniyyət nümunələri ilə bərabər, mənəvi tərəqqisi ilə də dünya xalqları arasında özünəməxsus yer tutur. Bu baxımdan insanların ən önəmli maddi-mənəvi nemətlərindən sayılan kitab və kitaboxuma vərdişləri Azərbaycanda da vacib amil kimi qiymətləndirilir. Lakin bu gün kitab oxumaq bəzi insanların maraqlı məşğuliyyəti olsa da, kitaba münasibət hər halda dəyişib. O mənada ki, ölkədə kitab oxuyanların sayı sovet dövrü ilə müqayisədə xeyli azalıb. Nəşr olunan, idxal edilən kitabların sayına görə ölkəmiz bəzi MDB dövlətlərindən geri qalır. Gənclər kitab oxumama səbəbini kitabların qiymətlərinin baha olması ilə əlaqələndirirlər.

Bu iddia nə qədər doğrudur ? Azərbaycanda kitab qiymətləri yüksəkdirmi ?

Mövzu ilə bağlı Sonxeber.az -a açıqlama verən kulturoloq Aydınxan Əbilov bildirib ki, əgər gənclər həqiqətən kitab oxumaq istəsələr, bunun üçün faydalana biləcəkləri müxtəlif resurslar var:

"İntellektual estetik məhsul sayılan kitab nəşrləri dünyanın hər yerində bahalı sayılır. Azərbaycanda kitab satışı bərbad olduğuna görə Yeni Yazarlar və Sənətçilər İctimai Birliyi kitabları elektron variantda milli virtual kitabxana portalında yerləşdirib. Məgər ordakı kitabları bizim gənclər oxuyurlarmı ki, kitab qiymətlərindən şikayətlənirlər? Bunlar hamısı bəhanədir. İstək olsa oxucu kitabxanaya da axın edər. Ölkəmizin hər yerində kitabxanalar var. Orada istədikləri kitabı tapıb oxuya bilərlər. Hal-hazırda Bakıda kitab kafeləri var ki, orada gənclər istədikləri kitabı seçib pulsuz oxuya bilərlər. Bəhanəni kənara qoymaq, hansı formada olur olsun kitab oxumaq lazımdır. Qiymətlərə gəldikdə isə nəzərə almaq lazımdır ki, bizdə nə kağız istehsal olunur, nə mürəkkəb, nə də mətbəə avadanlığı. Ona görə də bu normaldır. Biz çox mübarizə apardıq 18 faiz ƏDV yalnız mətbəə kağızları üzərindən götrülsə də, qiymət heç də aşağı düşmədi. Çünki ölkədə kitab nəşri ilə məşğul olan azsaylı mətbəə, poliqrafiya müəissiələri var. Onlar da sanki hərşeyi inhisara alıblar. Ya bazarın zəifliyini tutub öz inhisarçılıqlarını davam etdirirlər ya da sadəcə tələb və təlabat mütənasibliyi pozulduğuna görə öz istədiklərini edirlər".

Azərbaycanda kitab çapı necədir?

"Müəllif nəşriyyat evinə gəlir, yaxşı, pis, redaktə olunmuş və ya olunmamış kitabını təqdim edir, pulunu ödəyir, kitabını çap edir. Sonra həmin o kitabları dost-tanışa satır, pulla reklam etdirir. Bununla da işi həll olunur. Amma dünyada bu belə deyil. Dünyada həm qonorar sistemi var, həm mətbəə və çap məsələsində nəşriyyat və müəlliflər arasında çox dəqiq münasibətlər formalaşıb"

Dövlət gənclərdə mütaliə mədəniyyətini formalaşdırmaq üçün hansı tədbirləri görməlidir ?

"Mütaliə mədəniyyətinin inkişafı ilə bağlı dövlətin, xüsusən də Ali təhsil ocaqlarının çox böyük bir sosial-kreativ proqramı olmalıdır. Universitet bir semesterdə 3000 tələbədən pul ala bilir, amma tələbələrin intellektual təlabatına uyğun olaraq öz kitabxanalarını zənginləşdirmirlər. Aztəminatlı ailələrdən olan gənclər üçün yeni kitabları alıb kitabxanalarına yerləşdirmirlər. Bizdə mətbəə və nəşriyyatlarla bağlı Mədəniyyət Nazirliyi, özəl təşkilatlar tərəfindən tez-tez kitab yarmarkaları keçirilir. Bu zaman endirimli kitabların satışı təşkil olunur. Amma həmin endirimli kitabları belə almağa maddi imkanı çatmayan gənclər var. Dövlətin və humanitar mədəni fondların kitabın inkişafı, gənclərin mütaliəyə cəlb edilməsi kimi məsələlərlə bağlı xüsusi proqramları olmalıdır".

Yazıçı Ülviyyə Tahir Sonxeber.az -a açıqlamasında qeyd edib ki, Azərbaycanda kitab qiymətləri digər qiymətlərə nəzərən elə də baha deyil:

"Kitablar ümumi qiymətlərlə müqayisədə elə də baha deyil. Əgər paralel olaraq kağız, mətbəə və kitabın ərsəyə gəlməsi üçün keçdiyi proseslərin bahalanmasını da nəzərə alsaq, hazırki qiymətlər mağazalarla uzlaşmada ən optimal qiymətlərdir. Qiymətlərin bahalığı oxucuları razı salmayanda çarələr də var. Oxucular bookcafelər, kirayə verilən kitablar və ikinci əl kitabların satışından faydalana bilərlər. Hazırda özüm də Bukinistlərin fəaliyyətindən geniş istifadə edirəm. Düşünürəm, hədəf mütaliədirsə, yol və çarələr tükənməzdir".
Çiçək Sadatova

Telegramda izləyin