Yeni texnologiya, köhnə qanunlar: sürücüsüz avtomobillərə hüquqi maneələr - AÇIQLAMA

Hazırda Azərbaycandakı mövcud qanunvericilik sürücüsüz avtomobilləri qadağan edir, amma texnologiyanın gələcəyi ilə bağlı nikbin proqnozlar verilir. Bu isə qanunla texnologiya arasındakı uyğunsuzluq problemini ortaya çıxarır. Azərbaycan qanunvericiliyi pilotsuz avtomobillərin tətbiqinə nə vaxt və necə uyğunlaşdırılacaq? Bəs, bu reallaşdıqdan sonra işlək vəziyyətdə olan və sükan arxasında sürücü olmayan avtopilot maşın qəza törədərsə, məsuliyyəti kim daşıyacaq?

Mövzu ilə bağlı Sonxeber.az-a nəqliyyat eksperti Elməddin Muradlı danışıb.

O, açıqlamasında qeyd edib ki, dünyanın müxtəlif ölkələrində bu texnologiyanın tətbiqi zamanı hansı hüquqi mexanizmlərin işə salındığı araşdırılmalı və lokal reallıqlara uyğunlaşdırılmalıdır:

"Azərbaycanda sürücüsüz avtomobillərlə bağlı qanunvericilikdə hələlik heç bir konkret müddəa yer almır. Hazırkı qanunvericiliyə əsasən, nəqliyyat vasitəsinin yalnız sürücünün iradəsi ilə hərəkət etməsi tələb olunur və sükan arxasında mütləq şəkildə sürücü olmalıdır. Bu halda qayda pozuntusu baş verdikdə məsuliyyət birbaşa sürücünün üzərinə düşür. Yol-nəqliyyat hadisəsi zamanı da eyni prinsip tətbiq edilir.

Lakin pilotsuz avtomobillər fərqli texniki rejimdə fəaliyyət göstərir. Belə avtomobillər həm sürücü ilə, həm də sürücüsüz rejimdə idarə oluna bilir. Bu isə hüquqi tənzimləmə baxımından yeni yanaşma tələb edir.

Bu məsələdə beynəlxalq təcrübənin öyrənilməsi vacibdir. Dünyanın müxtəlif ölkələrində bu texnologiyanın tətbiqi zamanı hansı hüquqi mexanizmlərin işə salındığı araşdırılmalı və lokal reallıqlara uyğunlaşdırılmalıdır.

Qanunvericilikdə həm yol-nəqliyyat hadisələri, həm də qayda pozuntuları zamanı məsuliyyətin kimin üzərində olacağı açıq şəkildə göstərilməlidir".

Ekspert həmçinin bildirirlər ki, sürücüsüz avtomobillərlə bağlı sığorta məsələsi də ayrıca tənzimlənməlidir:

"Hazırda mövcud olan icbari sığorta əsasən üçüncü şəxslərə dəymiş zərəri əhatə edir. Amma pilotsuz avtomobillər üçün bu kifayət etməyə bilər. Belə texnologiyalar üçün KASKO sığortanın məcburi olması təklif edilə bilər ki, bu da həm avtomobil sahibinin, həm də qarşı tərəfin maraqlarını qorumuş olar.

Bu sahədə beynəlxalq təcrübəni olduğu kimi tətbiq etmək lazım deyil. Azərbaycanın hüquqi və mədəni xüsusiyyətlərinə uyğun şəkildə uyğunlaşdırılmış model hazırlanmalıdır. Hələlik isə ölkədə bu avtomobillərə olan marağın səviyyəsini dəqiq müəyyənləşdirmək çətindir. Çünki bu texnologiya hələ geniş şəkildə ölkə daxilində istifadə olunmur.

Pilotsuz avtomobillərin istehsal olunduğu ölkələrdə uğurla sınaqdan keçməsi və praktikada effektivliyini sübut etməsi halında, gələcəkdə Azərbaycanın yollarında da bu nəqliyyat vasitələrini görmək mümkün ola bilər".

Vüsalə İbrahimli

Telegramda izləyin